"Państwo/Der Staat" w języku starogreckim. "Coś kompletnie szalonego" Jana Klaty w krakowskim Teatrze Słowackiego

• Platon (424/423 p.n.e. – 348/347 p.n.e.) jest jedną z najważniejszych postaci w historii filozofii, nauki i duchowości oraz jednym z najważniejszych myślicieli całej zachodniej tradycji intelektualnej.
• Spektakl "Państwo/Der Staat" w reż. Jana Klaty powstało w koprodukcji z Nationaltheater Mannheim. Jest grany w języku starogreckim, polskim oraz niemieckim. 
• - To nie będzie nudna rozprawa filozoficzna. To będzie bezkompromisowa dyskusja o sprawach najważniejszych – deklarują twórcy spektaklu.

Zróbmy coś kompletnie szalonego

– Teatr jest zobowiązany do tego, aby się zastanawiać nad tym, co najważniejsze. A teraz, z jakiś dziwnych powodów, spodobał mi się tytuł tego dzieła. I pomyślałem sobie, że skoro to ma tak dobry tytuł, może warto to po raz kolejny przeczytać. To przeczytałem… – odpowiada z uśmiechem Jan Klata na pytanie o genezę pomysłu wystawienia "Państwa". – A potem pomyślałem "Zróbmy coś kompletnie szalonego w teatrze u dyrektora Głuchowskiego, który jest specjalistą od szalonych pomysłów". I udało mi się przekonać aktorów, żeby coś teoretycznie zupełnie niescenicznego, czyli jeden z podstawowych tekstów ludzkości, przełożyli na język sceniczny – tłumaczy.

– Oprócz tego, bagatela, wszyscy rzuciliśmy się w szalony pomysł, żeby aktorzy nauczyli się kilkudziesięciu – czasem 60., czasem 80., czasem 40. – stron tekstu w języku starogreckim – dodaje.

Problemy ze sprawiedliwością

– To nie będzie nudna rozprawa filozoficzna. To będzie bezkompromisowa dyskusja o sprawach najważniejszych – deklarują twórcy i od wskazują dwa rzeczywiście ważne pojęcia: sprawiedliwość oraz zrozumienie. – Tak się składa, że wielkie testy są  wiecznie aktualne, można powiedzieć "niestety". Ale można też powiedzieć "na szczęście", bo w ten sposób możemy zdać sobie sprawę, że nie jesteśmy sami w swoich problemach: one pojawiały się już 2,5 tys. lat temu – wyjaśnia reżyser. – Już 100 pokoleń temu był problem ze sprawiedliwością: czym ona jest, jak jest realizowana. I możemy się zastanowić, co dalej – wskazuje.

Spektakl powstał w koprodukcji z niemieckim teatrem w Mannheim, dlatego też nazywa  się "Państwo/Der Staat". – Niemcy też mają swoje problemy ze sprawiedliwością. I generalnie mamy do czynienia w Europie z momentem kryzysowym, więc warto powrócić do korzeni – deklaruje.

Jesteśmy w "jaskini platońskiej"

Wystarczy spojrzeć na zdjęcia z prób i spektaklu, aby wiedzieć, że strona wizualna jest niezwykle ważna w tym spektaklu. – Oczywiście! Znajdujemy się przecież w "jaskini platońskiej". "Państwo" jest słynne m.in. ze względu na pierwszy namysł nad tym, co my naprawdę postrzegamy i czy ta rzeczywistość, którą postrzegamy, jest prawdziwą rzeczywistością, gdzie jest źródło tych cieni, na które cały czas patrzymy? – opowiada Trójkowy gość. – Wizja "jaskini platońskiej" jest taka, że są ludzie przykuci w ciemnej jaskini i patrzą na tę ścianę. Na tej ścianie jawią się ruchome cienie, które są animowane od strony słońca, z góry, z wylotu jaskini przez kogoś, jakieś istoty. I dopiero wyzwalając się z tych kajdan, idąc na górę, patrząc na słońce, obcujemy ze światem prawdziwym. I z czymś, jak rozumiem, naprawdę dobrym – tłumaczy.

– Los takiego śmiałka po powrocie do jaskini jest nie do pozazdroszczenia, gdyż on w tych ciemnościach wygląda śmiesznie i budzi niechęć więźniów na dole. Poznanie prawdy grozi tym, że go zabiją – dodaje.

Przeczytaj także

• "Dziewczyna, która podeptała chleb" – nowa sztuka Mariusza Grzegorzka w Teatrze Wybrzeże
• "Proszę Państwa, Wyspiański umiera": podróż przez piekło i niebo życia wybitnego artysty
• "Nasza klasa" Tadeusza Słobodzianka zostanie wystawiona w Nowym Jorku

Posłuchaj

7:56

Jan Klata robi "Państwo" wg Platona w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie. "Coś zupełnie szalonego" (Trójka do trzeciej)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Tomasz Miara
Gość: Jan Klata (reżyser spektaklu "Państwo/Der Staat")
Data emisji: 22.01.2024
Godzina emisji: 12.40

pr/kul