Spektakularne odkrycie archeologów z UJ w amerykańskim stanie Kolorado

• Datowane na przełom XII i XIII w. elementy architektury oraz drobiazgowo odwzorowane petroglify znajdują się w Parku Narodowym Kolorado, jednym z największych pomników przyrody Stanów Zjednoczonych.  
• Znalezisko krakowskich archeologów pozwala lepiej poznać liczącą niemal 3 tysiące lat kulturę Indian Pueblo.
• W odkrytych osadach znajdują się m.in. zegary słoneczne, działające od niemal tysiąca lat.

Jak zdradza prof. Radosław Palonka, badacze z kierowanych przez niego ekspedycji od 2011 roku natrafili na czterdzieści jeden osad znajdujących się na terenie Parku Narodowego Kolorado. – Myślałem, że to już jest koniec, ale miałem niejasne przesłanki od kilku lokalnych mieszkańców, którzy mówili, że w tych wyższych, bardzo trudno dostępnych partiach kanionu, do których prawie nikt się nie wspina, być może jest coś jeszcze – opowiada gość Trójki.

Odkrycie zapierające dech

Naukowcy skupili się na dwóch obszarach: Sand Canyon i East Fork of Rock Creek Canyon. – To, co zobaczyliśmy, niesamowicie nas zdumiało. Ja stanąłem osłupiały przy pierwszym panelu długości kilkunastu metrów, z wielkimi spiralami, z których największa ma metr średnicy. Proszę sobie wyobrazić jedenaście zwojów tej spirali wyrytej na skalę. Obok inne spirale, plany budynków, coś niesamowitego. Dalej jest stanowisko z malowanymi przedstawieniami dłoni, wyrytymi przedstawieniami sandałów – wylicza prof. Palonka.

Naukowiec podejrzewa, że w tym miejscu odbywały się uroczystości organizowane np. z okazji przesilenia letniego lub zimowego. Mogły być to też stanowiska obserwacji astronomicznych, co wynika z ustaleń poczynionych przy odkrywaniu wcześniejszych osad.

W nowoodkrytych osadach znaleziono także wizerunki ludzi i ptaków, które pełniły ważną rolę w życiu Indian Pueblo. Hodowali oni m.in. indyki oraz sprowadzane z dzisiejszego Meksyku papugi, których kolorowe pióra przydawały się w różnego rodzaju ceremoniach. W sumie odnaleziono dwadzieścia jeden wielkich paneli, zawierających od kilkunastu do nawet stu wizerunków. Wszystko to rozciąga się na długości czterech kilometrów.  

Nowe światło na historię Indian Pueblo

Odkrycie naukowców z UJ stanowi rewolucję w postrzeganiu dawnych indiańskich osad z tamtych terenów. – Wcześniejsze badania pokazywały, że osadnictwo z trzynastego wieku w momencie niekorzystnych zmian klimatu, środowiska czy różnych zagrożeń koncentrowało się w osadach klifowych, w niszach skalnych, że tylko tam przebiegało życie społeczne i religijne. A teraz widzimy, że to życie było też przeniesione dużo wyżej w tych samych kanionach – tłumaczy gość "Trójki przed południem".

W analizie odkrytych petroglifów naukowcom pomagają żyjący w pobliskich rezerwatach potomkowie Indian Pueblo. W tym roku archeolodzy z zespołu prof. Palonki mają zamiar powrócić do  Parku Narodowego Kolorado na kolejny etap badań.

Posłuchaj

4:44

Spektakularne odkrycie archeologów z UJ w amerykańskim stanie Kolorado (Trójka przed południem)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Czytaj też: 

• Odkrycie w sylwestra na Sądecczyźnie: rzymskie monety i inne skarby
• Najistotniejsze wydarzenia archeologiczne 2023 r. Na liście dokonania polskich badaczy

***

Tytuł audycji: Trójka przed południem
Prowadzi: Piotr Firan
Data emisji: 3.01.2024
Godziny emisji: 11.39

kc/ans