Reklama

Pierwsza gwiazdka w Wigilię: gwiazda, kometa czy planeta? Czego wypatrywać na niebie?

2023-12-21, 13:12 | aktualizacja 2023-12-21, 15:12

Jedną ze świątecznych tradycji jest wypatrywanie pierwszej gwiazdy na niebie. Nierzadko jest jednak tak, że najjaśniejszym punktem na niebie wcale nie jest gwiazda, lecz planeta. Tak będzie na przykład w tym roku. Co konkretnie będzie tą symboliczną "pierwszą gwiazdką"? I gdzie jej szukać na niebie?

W Wigilię wypatrujemy na niebie pierwszej gwiazdy. Zwyczaj nawiązuje do Gwiazdy Betlejemskiej, która miała wskazywać drogę trzem królom.
Według naukowców biblijna gwiazda mogła być m.in. kometą lub efektem koniunkcji planet, czyli ustawienia się ich na niebie w jednej linii.
W tym roku w wigilijny wieczór na niebie jako pierwsza, i najjaśniej święcąca, ukaże się naszym oczom... planeta.

Dlaczego wypatrujemy pierwszej gwiazdki w Wigilię?

Zwyczaj oczekiwania na pierwsze światełko nawiązuje do biblijnej Gwiazdy Betlejemskiej. Miała ona wskazywać trzem królom (nazywanym też mędrcami ze wschodu) drogę do stajenki w Betlejem, w której przebywali Maryja z Józefem oraz nowo narodzony Jezus.

Zwykle na dziełach sztuki gwiazda jest przestawiana jako świecący obiekt z "warkoczem". Ta smuga właśnie, zdaniem niektórych naukowców, może wskazywać, że biblijny obiekt był efektem koniunkcji planet. Taką hipotezę przedstawił na przełomie XVI i XVII wieku astronom Johannes Kepler. Zdaniem naukowca Gwiazdą Betlejemską mogła być w rzeczywistości widoczna na niebie potrójna koniunkcja Jowisza, Saturna i Marsa. Jak wyliczył Kepler, zdarza się ona raz na 800 lat; to oznacza, że do podobnego zjawiska powinno dojść w okolicy narodzin Jezusa.

Kolejnym kandydatem do miana Gwiazdy Betlejemskiej jest kometa Halleya. Niektórzy badacze wskazują także na wybuch supernowej, czyli gwiazdy w końcowej fazie życia. Musiałaby to jednak być wyjątkowo potężna eksplozja, podobna do tej, jaką obserwował Johannes Kepler w XVII wieku w gwiazdozbiorze Kasjopei.

Najczęściej czytane:

Pierwsze światełko na wigilijnym niebie. Gdzie go szukać?

Choć w wigilijny wieczór wypatrujemy pierwszej gwiazdki, tym razem najszybciej zobaczymy planetę. Będzie to najjaśniej świecący w tym dniu Jowisz, który pojawi się na południowo-wschodniej stronie nieba, daleko od zachodniego horyzontu.

Co jednak, jeśli chcemy czekać na gwiazdy i zignorować planety? - Jako pierwszą zobaczymy Kapellę, która świeci po północno-wschodniej stronie, w konstelacji Woźnicy, oraz Wegę w gwiazdozbiorze Lutni, wysoko po zachodniej stronie nieba - wymienia Witold Lazar.

W Wigilię na wieczornym niebie zobaczymy także dążący do pełni Księżyc; nasz naturalny satelita osiągnie ją kilka dni później, 27 grudnia. Warto wiedzieć, dzięki niemu możemy łatwiej zlokalizować Jowisza. Od Księżyca należy jedynie skierować wzrok na prawo i lekko w górę.