Papierowe słomki jednorazowe: miały chronić środowisko, szkodzą człowiekowi? (Trójka przed południem)
Papierowe słomki – czy są tak ekologiczne, jak zakładano?
2023-09-06, 13:09 | aktualizacja 2023-09-06, 13:09
Coraz więcej krajów, m.in. Wielka Brytania, Belgia, ale także Polska, wprowadza zakaz sprzedaży produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych: sztućców, słomek do napojów, patyczków. Alternatywą stały się ich wersje ekologiczne, wykonane z materiałów roślinnych (np. otręby), bądź papieru. Czy na pewno są tak ekologiczne, jak zakładano?
- W Polsce podobnie jak w wielu innych krajach UE, czy w Wielkiej Brytanii, od 24 maja 2024 roku obowiązuje zakaz sprzedaży plastikowych sztućców, talerzy, słomek czy styropianowych kubków.
- Badania przeprowadzone w UE i USA dowodzą, że w papierowych słomkach są stosowane substancje PFAS, które mają sprawić, że słomki stają się nienasiąkliwe.
- Obecność PFAS w słomkach papierowych i bambusowych pokazuje, że niekoniecznie ulegają one biodegradacji – mówią naukowcy.
Belgijscy naukowcy przebadali 39 marek słomek pod kątem obecności grupy syntetycznych substancji chemicznych, zwanych substancjami poli- i perfluoroalkilowymi (czyli PFAS). Stosuje się je przy produkcji wyrobów codziennego użytku, na przykład odzieży outdoorowej czy patelni z powłoką nieprzywierającą.
Co kryje się w papierowych słomkach
– To są substancje, które mają właściwości hydrofobowe (od "hydro" – woda i "fobia" – niechęć), czyli, tłumacząc wprost, "wodnoniechętne". One mają bardzo wiele zastosowań w przemyśle, m.in. wtedy, kiedy chcemy uczynić jakąś powierzchnię, bądź substancję, nienasiąkliwą – tłumaczy dr Łukasz Lamża (copernicuscollege.pl). PFAS niemal nie ulegają rozkładowi i mogą utrzymywać się w środowisku przez tysiące lat, dlatego często są określane jako "wieczne chemikalia".
Jeśli słomka, to najlepiej metalowa
Zespół badawczy zakupił słomki do picia 39. różnych marek, wykonane z pięciu materiałów: papieru, bambusa, szkła, stali nierdzewnej i plastiku. Słomki kupowano głównie w sklepach, supermarketach i restauracjach typu fast food. Zostały one poddane dwóm rundom testów na obecność PFAS. Jak się okazało, wykryto je w większości (27/39, czyli 69 proc.) testowanych słomek, przy czym najczęściej w słomkach wykonanych z papieru i bambusa. PFAS znaleziono w 18. spośród 20. (90 proc.) badanych marek słomek papierowych, w 4. spośród 5. (80 proc.) bambusowych, 3. spośród 4. (75 proc.) słomek plastikowych, a nawet w 2. pośród 5. (40 proc.) marek słomek szklanych.
Używanie papierowych słomek nie szkodzi zdrowiu
Stężenia PFAS były niskie i, biorąc pod uwagę, że większość ludzi używa słomek jedynie okazjonalnie, stwarzają ograniczone ryzyko dla zdrowia ludzkiego. – Słomki wykonane z materiałów pochodzenia roślinnego, takich jak papier i bambus, są często reklamowane jako bardziej zrównoważone i przyjazne dla środowiska, niż te wykonane z tworzyw sztucznych. Jednak obecność PFAS w tych słomkach oznacza, że niekoniecznie jest to prawdą – zaznaczył zaangażowany w to badanie dr Thimo Groffen, specjalista ds. ochrony środowiska z Uniwersytetu w Antwerpii. – Obecność PFAS w słomkach papierowych i bambusowych pokazuje, że niekoniecznie ulegają one biodegradacji – podsumował.
– Nie wykryliśmy żadnych PFAS w słomkach ze stali nierdzewnej, dlatego radziłbym konsumentom używać tego rodzaju słomek lub po prostu unikać ich w ogóle – dodał.
Przeczytaj także
- W tym roku bociany odlatują wcześniej. Czy to zapowiedź wczesnej jesieni albo mroźnej zimy?
- Wyplatanie wikliny. Najstarszy zawód świata, który łączy pokolenia
- 26. Piknik Naukowy Polskiego Radia i CN Kopernik: fascynująca nauka, odkrycia i tajemnice świata wokół nas
Posłuchaj
3:16
Dodaj do playlisty
Jak działać ekologicznie?
– Jeżeli zastępujemy coś jednorazowego czymś innym, co też jest jednorazowe, to wcale nie robimy niczego ekologicznego. Zdecydowanie bardziej ekologiczne w przypadku słomek, byłoby zastąpienie papierowych np. metalowymi – tłumaczy w Trójce Dominik Dobrowolski, ekspert ds. ekologii (cykling-recykling.eu). Jednocześnie wskazuje, że problem jest o wiele poważniejszy: – Słomka, jako symbol jednorazowości jest bardzo dobrym przykładem. Miejmy jednak świadomość i nie dajmy się oszukać, że przez banalne zamienienie słomki plastikowej na papierową, uratujemy świat – apeluje.
***
Tytuł audycji: Trójka przed południem
Prowadzi: Witold Lazar
Autor materiału reporterskiego: Bartosz Bielecki
Data emisji: 6.09.2023
Godzina emisji: 10.40
PAP/pr