"Gambit orangutana. Historia polskich szachów" - książka ciekawa nie tylko dla szachistów (Trójka do trzeciej)
Fascynująca historia przedwojennych polskich mistrzów królewskiej gry
2023-01-18, 18:01 | aktualizacja 2023-01-18, 19:01
Gra w szachy przeżywa renesans. Po części sprawił to serial „Gambit królowej”, który nie tak dawno bił rekordy popularności na największym serwisie streamingowym. To także czas, kiedy po słabszych latach polskie szachy powracają na najwyższy poziom. Bo przecież przed wojną Polacy należeli do ścisłej światowej czołówki. Także im jest poświęcona książka o niecodziennym tytule "Gambit orangutana. Opowieść o polskich szachach".
- "Gambit orangutana. Opowieść o polskich szachach" to książka poświęcona historii polskich szachów, ale także historia osobista autora
- Zaskakujący tytuł nawiązuje do "debiutu orangutana" wymyślonego przez Savielly’ego Tartakowera
Wymiar kulturowy szachów
– Myślę, że szachy to dziedzina, gdzie przecina się wiele wątków. Mają coś wspólnego ze sportem, ale także ze sztuką i czymś, co można by nazwać nauką – mówi Kasper Bajon, autor książki "Gambit orangutana. Opowieść o polskich szachach". – W domu szachy były: zacząłem grać dzięki tacie i dzięki dziadkowi. Graliśmy też z braćmi. Nigdy jednak nie osiągnąłem zadowalającego poziomu, a przynajmniej zadowalającego mnie – opowiada o swoich początkach.
– Zawsze interesował mnie wymiar kulturowy szachów: mniej współzawodnictwo, a przede wszystkim to, czym szachy są w kulturze, jak się w niej zaznaczyły, jak wpływały na losy ludzi – zdradza.– Z jednej strony był "debiut orangutana" wymyślony przez Savielly’ego Tartakowera, który podczas turnieju w Nowym Jorku użył dość nieoczywistego otwarcia partii. Po pojedynku spytano go, dlaczego tak zagrał. Odpowiedział, że wcześniej był w nowojorskim zoo i konsultował to z orangutanem. Z kolei gambit to zagranie, które polega na poświęceniu figury, aby zdobyć lepszą pozycję – wyjaśnia genezę tytułu swojej książki.
I zdradza, że takich historii w książce jest więcej. – Z jednej strony jest to książka o polskich szachach i postaciach z nimi związanych, a z drugiej strony jest to opowieść dość osobista.
Znane pojedynki szachowe
Historia szachów zna wiele przykładów głośnych pojedynków, które elektryzowany nie tylko środowisko graczy, ale wręcz cały świat. Zazwyczaj miały one związek z polityką. Tak było np. z głośną walką o mistrzostwo świata między Garri Kasparowem i Anatolijem Karpowem. – Była politycznie bardzo wyzyskana. Tym bardziej, że rozgrywała się w latach przełomu – wskazuje Trójkowy gość. Wcześniej równie głośnym meczem szachowym z podtekstem politycznym był pojedynek Bobby’ego Fishera z Borysem Spasskim. – Pojedynek Fishera ze Spasskim nazywany był "meczem stulecia". Wygrał Amerykanin i w ten sposób prymat radzieckich szachistów został przerwany – opowiada Kasper Bajon.
– Były też słynne pojedynki Tala z Fisherem, były mecze Andersena z Zukertortem, mecze naszego Rubinsteina o mistrzostwo świata czy mecz Capablanki z Alechinem – dodaje.
Przeczytaj także
- Presja w życiu, sporcie, pracy – czy można tego uniknąć?
- Renesans zainteresowania szachami dzięki serialowi telewizyjnemu
- Gry komputerowe: zdecydowanie więcej niż prosta rozrywka
Posłuchaj
9:39
Dodaj do playlisty
***
Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Tomasz Miara
Gość: Kasper Bajon (autor książki "Gambit orangutana. Opowieść o polskich szachach")
Data emisji: 18.01.2023
Godzina emisji: 14.34
pr/kor