Porozmawiajmy o autorytetach: kim są i czy nadal są nam potrzebne

• Pojęcie autorytetu wiąże się z przekonaniem, że ktoś ma doświadczenie, mądrość, wie lepiej i ma szerszy ogląd danej sprawy
• W wielu kulturach autorytet wiąże się z wiekiem: zakłada się, ze im ktoś jest starszy, tym większe ma doświadczenie, a więc – jest mądrzejszy

Nie wiek, a doświadczenie

W pojęciu autorytetu zawiera się założenie, że ktoś inny ma lepszy, niż my sami wgląd w jakąś kwestię dotyczącą wiedzy bądź moralności, zachowania. – Dobrym przykładem może być sytuacja, kiedy podczas wizyty lekarz mówi pacjentowi "Jest pan chory, należałoby przeprowadzić operację, wiąże się to z takim i takim ryzykiem…". Ale ostatecznie pacjent pyta lekarza "Panie doktorze, mam się poddać tej operacji czy nie?" – tłumaczy dr Jakub Motrenko z Wydziału Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. – Jeżeli ktoś ma w naszych oczach autorytet, jesteśmy gotowi uznać to, co mówi i co nam radzi, niezależnie od dodatkowego uzasadnienia. Czyli uznajemy to, co on mówi, tylko dlatego, że to on powiedział – wskazuje.

– Rzecz jasna doświadczenie życiowe może taki autorytet budować, ale też można żyć 50 lat i więcej i autorytetu nie mieć. A można żyć krótko i mieć tak bogate doświadczenie życiowe, że się ten autorytet zdobędzie – dodaje.

Kryzys autorytetów?

– Często poszukujemy też autorytetów w strefie publicznej. Patrząc na polski kontekst można powiedzieć, że takim autorytetami byli Jan Paweł II, Władysław Bartoszewski, ks. Józef Tichner i inni – wylicza rozmówca Karola Gnata. – Ale strefa publiczna się zmieniła: nie ma już autorytatywnych intelektualistów, albo, mówiąc inaczej, intelektualistów totalnych. Można wręcz powiedzieć, że postać autorytetu została zastąpiona przez… ekspertów – stwierdza.

Zastanawiając się, czym jest autorytet nie można pominąć dwóch pokrewnych pojęć: autorytarny, które dotyczy wypowiedzi bądź osób oraz autorytatywny, odnoszący się do osób. – Pojęcie autorytarny kojarzy nam się z władzą i niekoniecznie jest to coś dla nas dobrego. Często sprzeciwiamy się tzw. autorytetom właśnie dlatego, że kojarzy nam się to z dominacją, tym, że ktoś chce nami rządzić – tłumaczy Trójkowy gość. – Mamy za to różnych "prywatnych" mistrzów, autorytety: mogą to być rodzice, nauczyciel, kapłan, lekarz, może to być trener lub przyjaciel. Więc nie jest tak, że tych autorytetów nie ma: zmieniła się sfera publiczna i zniknęły wielkie "gwiazdy", którym jesteśmy skłonni się podporządkować – ocenia.

Przewczytaj także

• Z jakimi wyzwaniami mierzą się nauczyciele i jak postrzegają swoją pracę?
• Dzień Dobrych Wiadomości. Jak nie narzekać i szukać pozytywnych stron życia?
• Postanowienia noworoczne. Jakie cele warto sobie stawiać?

Posłuchaj

10:19

Czy potrzebujemy jeszcze autorytetów? Kim one dzisiaj dla nas są?

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: Pora na Trójkę
Prowadzi: Karol Gnat
Gość: dr Jakub Motrenko (Wydział Socjologii UW)
Data emisji: 6.01.2023
Godzina emisji: 9.15

pr