"Zabytek Zadbany" - konkurs promujący opiekę nad zabytkami

• W innej formule i pod innymi nazwami konkurs "Zabytek Zadbany" funkcjonował już od 1975 roku. W obecnej formule od 12 lat jest prowadzony przez Narodowy Instytut Dziedzictwa.
• W tym roku do konkursu zostało zgłoszonych 100 obiektów, jednak 12 z nich było zgłoszonych pozaregulaminowo, więc jury rozpatrywało tylko 88 kandydatur.
• Konkurs ma pięć kategorii: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu, rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu (w tym założenia dworskie i pałacowe), adaptacja obiektów zabytkowych, architektura i budownictwo drewniane, zabytki techniki (w tym budownictwo przemysłowe i inżynieryjne). Jest też kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem.

47 lat tradycji

– Ten konkurs funkcjonował już od 1975 roku, chociaż w innej formule i pod innymi nazwami. W obecnej formule, jako konkurs ogólnopolski, od 12 lat prowadzony jest przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. Jego celem jest pokazanie i uhonorowanie tych, którzy robią to dobrze – tłumaczy Iwona Liżewska z Narodowego Instytutu Dziedzictwa. – Nagradza się oczywiście obiekty, ale ważny jest też właściciel, który jest siłą sprawczą tych prac konserwatorskich – wskazuje.

Nominaci w pięciu kategoriach

W tym roku do konkursu "Zabytek Zadbany" zgłoszono 100 zabytków, a etap oceny formalnej pomyślnie przeszło 88 obiektów z 16 województw. Zgłoszenia oceniane są w następujących kategoriach: utrwalenie wartości zabytkowej obiektu, rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu (w tym założenia dworskie i pałacowe), adaptacja obiektów zabytkowych, architektura i budownictwo drewniane, zabytki techniki (w tym budownictwo przemysłowe i inżynieryjne).

W każdej z tych kategorii jury konkursu nominuje maksymalnie cztery obiekty, z których wyłania laureata i maksymalnie trzech wyróżnionych. Nominaci zostali już ogłoszeni, a zwycięzców poznamy na uroczystej gali, która odbędzie się 8 listopada br.

Zwycięzcy w kategorii specjalnej

Jest też kategoria specjalna: właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem. Tutaj kapituła wybiera laureata, z możliwością przyznania tego tytułu ex aequo, natomiast nie przyznaje wyróżnień. I w tym wypadku laureatów ogłasza się natychmiast. W tym roku zostały nimi Zamek Książ w Wałbrzychu oraz kamienica przy al. Tadeusza Kościuszki 14 w Częstochowie.

Przeczytaj także

• U stóp Wawelu stanie 24-godzinny zegar słoneczny
• Ukraińskie zabytki. Historyk sztuki: dziedzictwo często nie ma oczywistej narodowości
• Goszcz. Tajemnicza skrzynia w ruinach pałacu

Pasjonat czujący klimat historii

– Nie zgłosiłem tego budynku do konkursu, zrobiła to w moimi imieniu śląska delegatura Urzędu Ochrony Zabytków w Częstochowie, uważając, że podchodzę bardzo racjonalnie do dbałości o budynek – zdradza Mariusz Etryk, właściciel kamienicy przy al. Tadeusza Kościuszki 14 w Częstochowie. – Ten budynek nie jest stary, to rok 1931. Jest przykładem modernizmu lat 30., z tynkami czesanymi, z piękną bramą. Pojawiają się też w tej kamienicy elementy secesji: w ozdobach balkonów, ozdobnych drzwiczkach pieców kaflowych. Zresztą zdarzył się cud: w kamienicy zachowało się wszystkie 40 zabytkowych pieców kaflowych – opisuje.

– Trzeba być pasjonatem, trzeba czuć klimat historii, przeszłości, kamienicy. Bez tego nie jesteśmy w stanie takiego budynku zauważyć i przywrócić do stanu świetności. A już przed wojną budynek był znany z tego, że zamieszkiwała go elita miasta; wśród lokatorów był też Andrzej Stalens, dziadek francuskiej aktorki Juliette Binoche  – dodaje.

Posłuchaj

3:21

"Zabytek Zadbany" konkurs poświęcony ochronie i renowacji zabytków pod patronatem Polskiego radia (Trójka przed południem)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: Trójka przed południem
Prowadzi: Katarzyna Cygler
Autor materiału reporterskiego: Michał Kowarski
Data emisji: 6.06.2022
Godzina emisji: 11.34

pr