Polska nauka w kryzysie? "Finansowanie nigdy nie było priorytetem"

Najważniejsze informacje w skrócie:

• W Polsce nakłady finansowe na naukę nigdy nie były bardzo duże
• W tej kwestii Polska odbiega od unijnej średniej
• O kondycji polskiej nauki w Trójce rozmawiały prof. Agata Starosta i dr hab. Maria Górna

OGLĄDAJ. Prof. Agata Starosta i dr hab. Maria Górna gośćmi Moniki Suszek

Polska nauka i innowacyjność stoją dziś na rozdrożu. Choć kraj posiada znakomitych, ambitnych badaczy, zwłaszcza wśród młodego pokolenia, ich potencjał często pozostaje niewykorzystany, a przełomowe odkrycia z trudem przebijają się z laboratorium do gospodarki. Nie jest tajemnicą, że głównym winowajcą tej sytuacji jest chroniczne niedofinansowanie i brak strategicznego traktowania nauki. W efekcie, wielu młodych i zdolnych Polaków wybiera karierę za granicą, zasilając swoimi innowacjami konkurencyjne gospodarki, co jest zjawiskiem określanym jako drenaż mózgów (brain drain).

Polska plasuje się obecnie na około 40. pozycji na 133 kraje w prestiżowym rankingu Global Innovation Index, co pokazuje, że pomimo solidnych fundamentów edukacyjnych, mechanizmy przekształcania wiedzy w innowacje działają zbyt wolno. Aby tę sytuację poprawić, konieczne jest radykalne zwiększenie nakładów finansowych. Jak podkreśla prof. Agata Starosta z Instytutu Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk, ten problem jest w środowisku naukowym tematem dyskusji od dawna, ale sytuacja staje się coraz bardziej paląca. - Finansowanie nauki w Polsce nigdy nie było priorytetem. Ale w ostatnich latach odczuwamy tego kumulację. W polskim budżecie na przyszły rok planowany jest tylko 1 proc. PKB na naukę, a właściwie na nauczanie i naukę. Bo główną komponentą tych pieniędzy jest szkolnictwo wyższe, czyli dydaktyka. Na samą naukę idzie z tego bardzo mały procent. To jest ogromny problem - powiedziała.

Prof. Agata Starosta i dr hab. Maria Górna gośćmi Moniki Suszek (Puls Trójki)

16:03

Dodaj do playlisty

Finansowanie polskiej nauki

Taki stan rzeczy stawia Polskę w bardzo niekorzystnym świetle na tle Unii Europejskiej. Dr hab. Maria Górna z Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego przypomina, że w tym roku została podpisana tak zwana Deklaracja Warszawska, w której uczestniczyli ministrowie nauki z różnych krajów UE. - Postanowiono, że kraje unijne powinny dążyć do trzech procent PKB, jeśli chodzi o wydatki na badania i rozwój. Średnia unijna wynosi tuż ponad dwa procent, zatem Polska jest obecnie poniżej tej średniej - podkreśliła. 

Ta dysproporcja finansowa ma bezpośrednie konsekwencje dla przyszłości polskiej nauki i gospodarki. Niskie płace, brak dostępu do nowoczesnego sprzętu i labirynty biurokratyczne związane z rozliczaniem projektów sprawiają, że młodzi badacze nie widzą perspektyw rozwoju w kraju. Wolą wybrać zagraniczne ośrodki, gdzie mogą liczyć na stabilniejsze warunki pracy i wyższe finansowanie, pozwalające skupić się wyłącznie na badaniach. W ten sposób ich przełomowe odkrycia, za które Polska płaciła w fazie edukacji, często pozostają w kraju jedynie na papierze, podczas gdy ich komercjalizacja i wdrożenie stają się udziałem zagranicznych uniwersytetów i firm.

• Kto stanie na czele Nowej Lewicy? "Wyrachowany, zimny i skuteczny gracz"
• Wizyta Tuska w Berlinie. "Dla opozycji każda kwota będzie za niska"
• Afera posłanki Kurowskiej. Onet ujawnia zrzut ekranu z e-maila do Tomasza Mraza

Źródło: Trójka

Prowadząca: Monika Suszek

Opracowanie: Robert Bartosewicz