Marta Hermanowicz z Nagrodą Conrada za najlepszy debiut prozatorski

Nagroda Conrada to pierwsze polskie wyróżnienie za debiut prozatorski. Statuetka przyznawana jest od 2015 roku. Jedenasta gala wręczenia statuetki odbyła się 26 października na zakończenie Festiwalu Conrada w Krakowie, który odbył się pod patronatem medialnym Trójki.

Galę wręczenia nagród poprowadziła Katarzyna Borowiecka, która w Trójce prowadzi między innymi audycje "Trzecia Godzina" i "Wszystko, Wszędzie, Teraz".

Posłuchaj audycji Trójki:

• Rozmowa Michała Nogasia z Abdulrazakiem Gurnahem we "Wszystkich Książkach Świata"
• Joanna Gierak-Onoszko opowiedziała Agnieszce Szydłowskiej o książce "Wolta". Audycja "Ludzie"

Nagroda Conrada 2025. Zwyciężyła Marta Hermanowicz

Zwyciężczynią tegorocznej edycji festiwalu została Marta Hermanowicz, autorka powieści "Koniec" (ArtRage). Hermanowicz to także laureatka Międzynarodowego Festiwalu Opowiadania i uczestniczka programu Connecting Emerging Literary Artists (CELA), zawodowo związana jest z reklamą. Publikowała m.in. w "Twórczości" i "Piśmie".

Jej powieść "Koniec" opowiada o pamięci i dziedziczeniu traum. Osią fabuły są losy dwóch bohaterek: Lotki, deportowanej podczas wojny na Sybir oraz jej wnuczki Malwiny, która kilka dekad później dorasta pod Zieloną Górą. Dziewczyna zaczyna śnić koszmary swojej babki i opowiada o nich pełnym inwencji, ekspresyjnym językiem. Książka otrzymała też nominację do Paszportów "Polityki". W ubiegłym roku Nagrodę Conrada otrzymała Maria Halber za powieść "Strużki".

Laureatka odbierając nagrodę, zaznaczyła, że świat dopisuje kolejne tomy do jej powieści, która opowiada o tym, "jak wojna nigdy się nie kończy i zostaje w kolejnych pokoleniach". - Dlatego tę fantastyczną nagrodę, z której jestem ogromnie dumna (...), chciałabym ośmielić się zadedykować tym, których wyrzucono z domów, których skazano na tułaczkę, którym odebrano teraźniejszość i przyszłość. Chciałabym ośmielić się zadedykować ją również tym, którzy nie odwracają wzroku i którzy używają swojego głosu, aby protestować. Bo jeżeli istnieje jakaś nadzieja dla tego świata, to oni są tą nadzieją - powiedziała Marta Hermanowicz na scenie Małopolskiego Ogrodu Sztuki Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

Marta Hermanowicz otrzymała statuetkę i nagrodę finansową w wysokości 30 tysięcy złotych. Częścią nagrody jest też miesięczny pobyt rezydencjalny w Krakowie oraz kampania promocyjna wyróżnionej książki na łamach "Tygodnika Powszechnego".

Nominowani do Nagrody Conrada

Oprócz Marty Hermanowicz, do nagrody nominowani byli:

- Jul Łyskawa - prozaik, redaktor i tłumacz wydawnictw dziecięcych. Publikował m.in. w "Ha!arcie" i "Arteriach". Za powieść "Prawdziwa historia Jeffreya Watersa i jego ojców" (Wydawnictwo Czarne) otrzymał Paszport "Polityki", Nagrodę Literacką m.st. Warszawy i nagrodę Odkrycia Empiku. Akcja powieści dzieje się w miasteczku Copperfield w stanie Waszyngton i nawiązuje klimatem między innymi do twórczości Davida Lyncha. Jul Łyskawa w styczniu był gościem Michała Nogasia w audycji "Tu Myśliwiecka 3/5/7". 

- Kinga Sabak - wicenaczelna magazynu kulturalnego "Mint". Jej debiutancki zbiór opowiadań "Trochę z zimna, trochę z radości" (Wydawnictwo W.A.B.) to kameralna opowieść o dorastaniu. Kilkuletnia Ola coraz częściej czuje się Olkiem, a może nawet kimś, kto powinien nazywać się po prostu Alex. Jednocześnie jest osobą religijną, szukającą ukojenia i zrozumienia w społeczności osób wierzących. 

- Izabela Tadra - była dziennikarka, obecnie zajmuje się public relations. Publikowała m.in. w "Bluszczu". Jej "Hotel ZNP" (Wydawnictwo Filtry) za sprawą głównej bohaterki Belci parodiuje stereotypowe kobiece role żon, córek i matek, a jednocześnie przed tymi rolami, po tropach Witolda Gombrowicza, ucieka. Proza Izabeli Tadry nasycona jest bólem, ale też absurdem i zgrywą. O sile jej oddziaływania mogła się przekonać publiczność Teatru Nowego w Łodzi, gdzie książkę debiutantki przełożono na język sceniczny (reżyseria: Kuba Kowalski, adaptacja i dramaturgia: Małgorzata Maciejewska). Spektakl został nagrodzony podczas Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.

- Patryk Zalaszewski - scenarzysta i autor opowiadań. Otrzymał Nagrodę im. Siegfrieda Lenza i wygrał konkurs Wydawnictwa Czarne, Państwowego Instytutu Wydawniczego i "Dwutygodnika". "Luneta z rybiej głowy" (Wydawnictwo Czarne) to zbiór mikrohistorii, w którym realizm życia małej nadmorskiej wspólnoty rybackiej łączy się z oniryczną atmosferą właściwą opowieściom o krainie dzieciństwa. Codzienność mieszkańców - wypływanie na połów jeszcze przed świtem, niebezpieczeństwo sztormów, ciężka praca przy sieciach - została opisana oszczędnie i sugestywnie. 

Nagroda Conrada - jurorzy

Zgłoszeń do konkursu na najlepszą prozę wydaną w 2024 roku dokonywali wydawcy oraz same autorki i autorzy. Grono nominowanych wybrała kapituła, do której należą znawcy i znawczynie literatury: Julia Fiedorczuk (pisarka, poetka, tłumaczka i wykładowczyni), Katarzyna Jakubowiak (literaturoznawczyni, zastępczyni dyrektora Centrum Nauki i Kultury Młyny Rothera), Monika Ochędowska (dziennikarka "Tygodnika Powszechnego"), Michał Sowiński (dyrektor ds. promocji "Tygodnika Powszechnego", redaktor literacki Festiwalu Conrada) Olga Stanisławska (eseistka, kuratorka i autorka reportaży) i Marcin Wilk (publicysta, autor książek non-fiction, badacz historii współczesnej).

Przewodniczącym kapituły jest profesor Michał Paweł Markowski (badacz literatury i wykładowca), a funkcję sekretarza nagrody sprawuje Joanna Szulborska (teatrolożka, nauczycielka akademicka i menedżerka kultury). Wpływ na to, kto wygra, mieli też czytelnicy, którzy mogli oddawać głosy do 23 października.

Dotychczasowe laureatki nagrody to: Liliana Hermetz za "Alicyjkę" (2014), Żanna Słoniowska za "Dom z witrażem" (2015), Anna Cieplak za "Ma być czysto" (2016), Weronika Gogola za "Po trochu" (2017), Olga Hund za "Psy ras drobnych" (2018), Dorota Kotas za "Pustostany" (2019), Elżbieta Łapczyńska za "Bestiariusz Nowohucki" (2020), Paulina Siegień za "Miasto bajka" (2021), Urszula Honek za "Białe noce"(2022), Maria Halber za "Strużki" (2023).

Festiwal Conrada 2025

Krakowskie święto literatury było okazją do spotkania z takimi pisarkami i pisarzami jak Chloe Dalton, Yan Ge, Małgorzata Halber, Vincenzo Latronico, Weronika Murek, Auður Ava Ólafsdóttir, Łukasz Orbitowski, Emily St. John Mandel, Ishbel Szatrawska, Ziemowit Szczerek czy Colm Tóibín.

Jak informują organizatorzy, szczególnym zainteresowaniem cieszyły się spotkania z laureatami Nagrody Goncourtów - Kamelem Daoudem i Carole Martinez oraz z laureatem Nagrody Nobla Abdulrazakiem Gurnahem, z którym rozmawiał w Krakowie Michał Nogaś. Rozmowy można posłuchać w audycji "Wszystkie Książki Świata". 

O książkach rozmawiamy między innymi w trójkowych audycjach "Wszystkie Książki Świata" i "Plik Tekstowy". 

Ewelina Kołaczek

Festiwal Conrada, PAP