Czy Polskę zamieszkiwali kanibale? Znaleziska z Jaskini Maszyckiej wskazują, że tak

18 tys. lat temu Jaskinię Maszycką zamieszkiwali ludzie z tzw. kultury magdaleńskiej. Produkowali dość wyrafinowane narzędzia z krzemienia, rogu i kości, kochali też sztukę, gdyż zostawili po sobie monumentalne przykłady malarstwa naskalnego, m.in. we francuskim Lascaux i hiszpańskiej Altamirze. I wszystko wskazuje też na to, że byli… kanibalami.

Posłuchaj

4:28

Kanibale z Jaskini Maszyckiej (Piknik Naukowy/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Osadnictwo gwałtownie przerwane

Jaskinia Maszycka jako miejsce pobytu naszych paleolitycznych przodków jest znana już od końca XIX wieku, kiedy to, w latach 1883-85, przeprowadził w niej badania archeologiczne Gotfryd Ossowski, pierwszy dyrektor muzeum archeologicznego w Krakowie. - Niestety, przekopał całość jaskini. Niestety, gdyż dla późniejszych badaczy już nic nie zostało. Znalazł tam narzędzia kamienne, kościane, kości zwierzęce, przede wszystkim renifera, oraz kości ludzkie. To wszystko wskazuje na to, że osadnictwo w Jaskini Maszyckiej zostało przerwane w jakiś niezwyczajny sposób - mówi prof. Marta Połtowicz-Bobak z Katedry Archeologii Pradziejowej Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Skąd ten wniosek? Gdyż narzędzia kościane w takich ilościach zwykle się nie zachowują: były trudniejsze do wykonania, a więc cenniejsze. I jako takie, gdyby grupa się gdzieś wybierała, zostałyby zabrane. To, że zostały na miejscu, oznacza, że właścicieli spotkała nagła śmierć albo salwowali się gwałtowną ucieczką.

Przeczytaj także:

• Archeologia lotnicza, czyli w jaki sposób z powietrza można odkrywać przeszłość
• Podróż metrem w przeszłość. Co odkryto podczas drążenia kolejnych podziemnych tuneli?
• Niezwykłe znalezisko: kości dinozaurów sprzed blisko 220 mln lat odkryto w centralnej Polsce!

Kanibalizm? Nie ma wątpliwości

W Jaskini Maszyckiej znaleziono fragmenty 63 ludzkich kości: 70 procent to były fragmenty czaszek i żuchw, a tylko 30 procent - pozostałych części szkieletu. Należały one do co najmniej 10 osobników: 6 dorosłych i czwórki młodocianych, w tym jednego dziecka poniżej 6 lat.

Międzynarodowa grupa archeologów zbadała również mikroślady, które odkryto na kościach. - Nie ma wątpliwości, że zachodził tam kanibalizm. Np. kości długie były  rozbijane w celu wydobyci szpiku - tłumaczy Dariusz Bobak z Fundacji Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego.

To nie tak, jak myślimy

- To niekoniecznie musiało oznaczać i raczej nie oznaczało tego, jak my dzisiaj odbieramy kanibalizm. To zawsze funkcjonowało - we wczesnych czasach rolniczych też - zawsze jako coś wyjątkowego, jako nieliczne przykłady. Rzadko mogło mieć znaczenie czysto gastronomiczne - wskazuje prof. Połtowicz-Bobak. - Nie możemy naszego rozumienia moralno-prawno-cywilizacyjnego odnosić do czasów tak odległych - dodaje.

***

Tytuł audycji: Piknik Naukowy
Prowadzi: Monika Suszek
Data emisji: 17.02.2025
Godzina emisji: 10.30

pr