Prawne aspekty procesu uzgodnienia płci w Polsce

Prawne usankcjonowanie procesu tranzycji płciowej jest obecnie możliwa w większości krajów Unii Europejskiej. Jednak w zależności od kraju występują różnice w procesie i kryteriach uznawania ze skutkiem prawnym płci afirmowanej.

Posłuchaj

43:41

Prawne aspekty procesu uzgodnienia płci w Polsce (Ludzka Sprawa/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Ustalenie płci przez... internet

Niektóre państwa Unii Europejskie dopuszczają samodzielne określenie płci i zmianę prawnego oznaczenia płci po złożeniu zwykłego oświadczenia. Zmiana jest nanoszona w dokumentach urzędowych takich jak akt urodzenia, paszport czy dowód tożsamości. W niektórych krajach można to zrobić nawet... online.
A jak wygląda sytuacja w Polsce?

Czytaj także: 

• Szkolne trudy dzieci z niepełnosprawnościami. Jak (nie) działa polski system edukacyjny
• Polska na poziomie Białorusi i Rosji. Kiedy osoby i pary LGBTQ+ uzyskają pełnię praw?
• Nowy słownik wrażliwości. Jak mówić, by nie ranić i uszanować różnorodność?

W Polsce o zmianie płci rozstrzyga sąd

Zmiana oznaczenia płci w sensie prawnym w naszym kraju nie jest aż tak łatwa. Odbywa się bowiem na drodze sądowej poprzez wytoczenie procesu z powództwa osoby, która chce zmienić płeć. Proces jest toczony przeciwko... rodzicom lub ustanowionemu kuratorowi, gdy rodzice już nie żyją. Formalnej zmiany płci można dokonać dopiero po nabyciu pełnej zdolności do czynności prawnych, czyli osiągnięciu pełnoletniości. Podstawą do zmiana oznaczenia płci jest zdiagnozowanie transpłciowości bądź interpłciowości, połączonej z odmienną identyfikacją płciową.

- Prawo w Polsce w tym zakresie jest okrutne - mówi Katarzyna Wesołowska-Zbudniewek, sędzia Sądu Okręgowego w Łodzi. - Pozywanie własnych rodziców w procesie o ustalenie sprawia, że jesteśmy odzierani z godności. Podczas procesu musi być pozywany także małżonek, a najlepiej byłoby, gdyby najpierw był rozwód. To wszystko sprawia, że jest to bardzo trudne dla osób, które chcą przed sądem dochodzić swoich praw - dodaje.

- Nasze przeżywanie procesu uzgadniania płci zaczyna się wcześniej niż na sali sądowej - mówi Ksawery Kondrat, twórca internetowy i edukator w kwestii transpłciowości. - Z niektórymi lekarzami musimy wręcz walczyć o dokumentację medyczną niezbędną do złożenia takiego pozwu. Również znalezienie osoby reprezentującej nas w sądzie nie jest łatwe. Dużo zależy też od obszaru Polski, w jakim się znajdujemy. Często rodzice nie są wspierający i nie idą nam na rękę. Wtedy sprawa jest jeszcze trudniejsza - dodaje.

***

Tytuł audycji: Ludzka Sprawa
Prowadzi: Sylwia Gregorczyk-Abram
Goście: Katarzyna Wesołowska-Zbudniewek (sędzia i prezeska łódzkiego oddziału Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia) i Ksawery Kondrat (twórca internetowy i edukator w kwestii transpłciowości) 
Data emisji: 19.09.2024
Godzina emisji: 23.05 

dm/wmkor