Reklama

Poznaj swoją rzekę. Jak ważne są akweny w naszym otoczeniu?

2024-07-27, 12:07 | aktualizacja 2024-07-27, 13:07

W Polsce znajduje się ok. 150 tys. km rzek. Mniej niż 20 proc. ma charakter naturalny - pozostałe zostały przekształcone przez człowieka, a ekosystem każdej z nich jest bardzo wrażliwy na zmiany. Warta, Noteć, Nysa Łużycka - wszyscy znamy te nazwy, ale czy na pewno znamy nasze rzeki? O tym, jak ważne są one dla naszego środowiska, opowiadają też - poprzez dźwięk, słowo czy obraz - artyści.

W swoich pracach Gosia Kępa - pochodząca ze Świdnicy fotografka, absolwentka psychologii i twórczyni sztuk wizualnych - podejmuje tematykę rzek. Jej rodzinne miasto jest położone na Dolnym Śląsku, nad rzeką Bystrzycą. W roku narodzin artystki przeszła przez nie powódź stulecia. Sama tego nie pamięta; uważa jednak, że żywioł wodny był jej bliski od samego początku. - Wątki rzeczne są mi bliskie. Od zawsze czułam, że mam szczególne połączenie z wodą - opowiada rozmówczyni Martyny Matwiejuk.

Początkiem twórczych eksploracji gościni radiowej Trójki jest projekt "Mów mi rzeko", w którym szuka metod na zbliżenie się i wysłuchanie rzeki. - Przez swój osobisty przykład opowiadam o tym, jak dziś, tu i teraz, podchodzimy do rzek. Czuję, że ten temat jest bardzo ważny; na szczęście w ostatnich latach dociera do coraz szerszego grona odbiorców - przyznaje artystka.

Posłuchaj

20:01

O rzekach w sztuce opowiada Gosia Kępa (Swoją Drogą/Trójka)

Dodaj do playlisty

Jak brzmi rzeka?

Michał Zygmunt urodził się nad Odrą. Przez wiele lat artysta dźwiękowy, muzyk, producent i społecznik nie znał jej zbyt dobrze. W pewnym momencie otrzymał propozycję nagrania płyty, w której brzmienia Odry miały być równoprawne z innymi instrumentami. Otrzymane dźwięki rzeki oczarowały go. - Po prostu usłyszałem wielki kosmos. Usłyszałem barwy, których dotąd nie słyszałem. Ruszyłem w swoją wielką podróż nad rzekę, która wciąż trwa, i która wciąż przybliża mnie do tego, jak brzmi rzeka - wspomina artysta.

- W mojej pracy trudna, ale i fascynująca jest samotność. Nagrania w dzikiej przyrodzie często wymagają poświęceń: trzeba na przykład zrezygnować z proszku do prania, unikać sztucznych zapachów; właściwie przystosować cały swój tryb życia do tych nagrań - wymienia Michał Zygmunt.

Najczęściej czytane

Po katastrofie ekologicznej na Odrze gość audycji odbył podróż łodzią ze wschodu na zachód Polski, płynąc od Bugu do Odry. Tę podróż dokumentuje film Dyby i Adama Lachów pt. "Przynoszę ci dzikość" (premiera maj 2024). W swojej działalności Michał Zygmunt nawołuje też regularnie do "powrotu do dzikości". - Myślę, że to jedyny kierunek, żebyśmy zaczęli świadomie rozmawiać o naszej przyszłości. Ten powrót na rzeki jest bardzo symboliczny. To hasło, z którym żyję od kilku lat. Społecznie wyparliśmy trochę to wszystko - zaznacza.

Posłuchaj

15:54

Michał Zygmunt o dźwiękach rzek i powrocie do dzikości (Swoją Drogą/Trójka)

Dodaj do playlisty

Artystyczna ciekawość nad Wisłą

O relacji z rzeką - dokładniej Wisłą - w swojej książce fotograficzno-poetyckiej "Dopływy, drgania, powidoki i pieśni na brzegach" opowiadają Małgorzata Lebda i Rafał Siderski. Wcześniej, w 2021 roku, autorka w ramach akcji "Czytanie wody: Wisła" przebiegła trasę wzdłuż największej polskiej rzeki (1113 km). W wyprawie udział wziął również Rafał Siderski, który pełnił rolę wsparcia biegowego oraz fotografował poetkę, ultramaratonkę, naukowczynię i laureatkę Nagrody Literackiej Gdynia.

- Najpierw pomyślałem, że to szalone; potem, że to super. Później zaczęła mnie ogarniać ciekawość, co z tego będzie - przyznaje Rafał Siderski. - Kiedy myślę o tym, co przeżyliśmy, do głowy przychodzi mi powiedzenie "nie wchodzi się dwa razy do tej samej rzeki". Sparafrazowałbym to, mówiąc, że nie patrzy się dwa razy na tę samą rzekę. (...) Dla mnie to było odkrywanie tego, czym tak naprawdę jest i może być rzeka - zaznacza.

- Ta przygoda pokazała nam, że Wisła to bardzo różnorodna rzeka. To nie jest opowieść tylko o tej rzece, ale też o rzekach jej towarzyszących, które na różnych wysokościach wpadają do nurtu Wisły. Poznaliśmy też Wisłę w takiej odsłonie, kiedy lato przelewa się w jesień. To było niesamowite doświadczenie bycia w zmieniającej się przyrodzie - opowiada Małgorzata Lebda. - Mam poczucie, że odkryłam tę rzekę całkowicie na nowo - dodaje.