Zakupy z głową na karku, czyli jak nie dać się otumanić reklamom

• W okresie przedświątecznym jesteśmy szczególnie narażeni na zalew reklam zachęcających nad do kupowania różnego rodzaju produktów.
• O uzależnieniu od zakupów możemy mówić wtedy, gdy wydajemy pieniądze na zbędne rzeczy, przez co nie starcza nam na przykład na opłacenie rachunków.
• Aby nie kupować niepotrzebnych przedmiotów, warto zaplanować zakupy z wyprzedzeniem, a do sklepu udać się z listą.

Grudzień to czas, kiedy – ze względu na zbliżające się Boże Narodzenie – szczególnie intensywnie jesteśmy atakowani przez reklamy zachęcające nas do zakupów. Wszelkiego rodzaju "okazje" i "promocje" działają mocno na naszą wyobraźnię, zwłaszcza gdy dodatkowo mamy skłonność do konformizmu.

– Wydaje nam się, że inni już coś kupili, już są o krok przed nami, skorzystali już z jakiejś okazji. Wobec tego napędza nas to mocno do tego, żeby poszukiwać produktów, które wydaje nam się, że będą do nas pasować albo będą po prostu tańsze – tłumaczy psycholog Aleksandra Plewka.  

– Mamy złudne poczucie tego, że jakoś zyskujemy. Stąd często ludzie przychodząc z zakupów na promocjach mówią: "Zobacz, ile zaoszczędziłem", podczas gdy w rzeczywistości istniał ten wydatek, który zrobiliśmy, żeby kupić daną rzecz – dodaje gość "Trójki".

Cienka granica między przyjemnością a nałogiem

Zdaniem Aleksandry Plewki trudno jednoznacznie powiedzieć, gdzie przebiega granica między rozsądnym wydawaniem pieniędzy, a uzależnieniem od zakupów. – Na pewno jest nią taka sytuacja, w której kupowanie rzeczy zaczyna szkodzić nam i naszemu budżetowi. Gdy wydajemy ponad stan i to sprawia, że na przykład nie mamy potem środków na inne, ważniejsze potrzeby. O uzależnieniu możemy mówić wtedy, kiedy na przykład wolę pójść do sklepu i kupić sobie kolejną bluzkę czy szminkę, a potem nie będę mieć pieniędzy na to, żeby pójść do dentysty w nagłej sytuacji czy chociażby opłacić czynsz – mówi psycholog.

Kompulsywne robienie zakupów może być też sposobem na zapewnienie sobie dopływu adrenaliny. – Wiele osób, które są uzależnione od zakupów, mówi o tym wprost, że ten moment przy kasie, kiedy odbieram daną rzecz, generuje bardzo duże poczucie przyjemności. Ono oczywiście równie szybko blaknie, więc istnieje konieczność, żeby to powtarzać – stwierdza gość audycji "Bed & Breakfast".  

Jak oprzeć się zakupowemu szaleństwu?

Wiele firm stosuje sprzedażowe tricki działające na naszą podświadomość. Mocnym bodźcem są na przykład rozpylane w sklepach zapachy wywołujące pozorne uczucie głodu lub kojarzące się z sielską atmosferą świąt w gronie rodzinnym. Co zrobić, by nie dać się wciągnąć w tę grę?

– Po pierwsze nie robić zakupów na ostatnią chwilę, bo im mniej mamy czasu na podjęcie decyzji, tym chętniej podejmiemy ją impulsywnie, w oparciu o niepełne informacje. To jest łatwa droga do tego, żeby kupić za dużo. Po drugie, dobrze mieć listę. No i fajnie też zrezygnować z różnych aplikacji, wyłączyć sobie powiadomienia – radzi Aleksandra Plewka.

Posłuchaj

6:29

Zakupy z głową na karku, czyli jak nie dać się otumanić reklamom (Bed&Breafast/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Czytaj też: 

• Fenomen Black Friday. Konsumenci są poddawani wielkiej presji. Pokazujemy mechanizmy
• Szum informacyjny zatruwa umysł i osłabia decyzyjność. Jaki jest na niego sposób?

***

Audycja: Bed and breakfast
Prowadzący: Piotr Firan, Raf Uzar
Gość: Aleksandra Plewka (psycholog)
Data emisji: 2.12.2023
Godzina emisji: 7.23

kc/aw