Poznaliśmy laureatów 14. Konkursu "Książka Historyczna Roku" o Nagrodę im. Oskara Haleckiego

• Patronem Konkursu "Książka Historyczna Roku" jest znakomity historyk Oskar Halecki (1891-1973), którego książki przed rokiem 1989 nie były wydawane w Polsce.
• Nagrody przyznano w czterech kategoriach głównych: "Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku", "Najlepsza książka popularnonaukowa poświęconą historii Polski w XX wieku", "Najlepsze wydawnictwo źródłowe poświęcone historii Polski i Polaków w XX wieku" oraz "Najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX wieku".
• Wręczono także nagrody czytelników w kategorii "Najlepsza książka naukowa" i "Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku".

Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku

W kategorii "Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku" zwyciężyła praca "Kościół wobec totalitaryzmów (1917-1989). Światowy katolicyzm i doświadczenia Polaków" autorstwa Pawła Skibińskiego. – Oczywiście nie mam poczucia, że dokonałem ostatecznego podsumowania, ale przynajmniej starałem się zmierzyć z tym, co uważałem za najistotniejsze w tej bardzo szerokiej tematyce – mówi autor. – Wydaje mi się, że to jest tak naprawdę opowieść o pokusie sprawowania władzy, która była również kierowana do osób religijnych w XX wieku, nie tylko do polityków totalitarnych – tłumaczy.

– To jest opowieść, co ci katolicy w różnych szerokościach geograficznych i w różnych okolicznościach zrobili z tą pokusą. Staram się opowiedzieć o tych, co ponieśli porażkę, ale przede wszystkim o tych, którzy odnieśli duchowe zwycięstwo – dodaje.

Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku

Za "Najlepszą książka popularnonaukową poświęconą historii Polski w XX wieku" jury uznało pracę "Filozofowie (w trzech słowach)" Piotra Nowaka. – Chciałem pokazać ważnych dla Polski filozofów XX wieku z kilku płaszczyzn, m.in. ich relacji z  komunistycznymi służbami. Moja żona powiedziała "Idee mają ciała: napisz o nich". I tak zacząłem też trochę pisać o ludziach, którzy różne rzeczy wymyślają. Wyszło na to, że mają normalne ciała, są niscy, wysocy, dokonują fantastycznych wyborów, czasami zupełnie nietrafnych… Ecce homo – wyjaśnia. – Starałem się to powiedzieć, że te idee są ideami ucieleśnionymi, tzn. ktoś podejmuje bardzo ryzykowne wybory, a później mają one konsekwencje – wskazuje.

Najlepsze wydawnictwo źródłowe poświęcone historii Polski i Polaków w XX wieku

W kategorii "Najlepsze wydawnictwo źródłowe poświęcone historii Polski i Polaków w XX wieku" wygrała wydana przez IPN książka "Gdy nieme groby przemawiają... Spuścizna katyńska" Ewy Kowalskiej, Ewy Dulnej-Rak, Katarzyny Ziębik i prof. Tadeusza Wolszy pod redakcją naukową prof. Danuty Jastrzębskej-Golonki. – Chociaż jest to książka historyczna, jest w niej niezwykłe ważna warstwa emocjonalna. Dla mnie jest to przede wszystkim refleksja, co się liczy obecnie. Dlatego, że jest to wydawnictwo źródłowe mówiące o tym, co najważniejsze: o wartościach, którymi kierowało się pokolenie II Rzeczypospolitej – tłumaczy Anna Kowalska. – Jest ono istotne, dlatego, że tak naprawdę mówi o miłości i nadziei. A to są wartości ponadczasowe – zapewnia.

Najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX wieku i inne nagrody

• W kategorii "Najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX wieku" zwyciężyły "Wspomnienia zebrane Walery Sławek" Pawła Samusia.
• Wręczono także nagrody czytelników. W kategorii "Najlepsza książka naukowa" wybrali oni wydaną przez IPN pracę "Alfred Szklarski sprzedawca marzeń. Pierwsza biografia twórcy przygód Tomka Wilmowskiego" Jarosława Molendy.
• Internetowy plebiscyt czytelników w kategorii "Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku" zwyciężyła publikacja "Zlikwidować! Agenci Gestapo i NKWD w szeregach polskiego podziemia", autorstwa Wojciecha Königsberga i Bartłomieja Szyprowskiego.
• W kategorii "Najlepsza książka naukowa" wyróżniono pracę "Fundusz Kultury Narodowej Józefa Piłsudskiego. Zamysł i realizacja" Mateusza Hübnera.
• Wyróżnienie w kategorii "Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX w." przyznano Rafałowi Łatce za książkę "Prymas Stefan Wyszyński w realiach PRL".
• Wyróżnienia przyznano także książkom "Ten drugi Piłsudski. Biografia Bronisława Piłsudskiego - zesłańca, podróżnika i etnografa" Przemysława Słowińskiego oraz "Aurelia Wyleżyńska. Kroniki wojenne 1939-1942".

Kim był patron konkursu, Oskar Halecki?

Oskar Halecki (1891-1973), urodził się 26 maja 1891 r. w Wiedniu w rodzinie austro-węgierskiego feldmarszałka, którego przodkowie wywodzili się z polskich Kresów. W 1919 r. ukazał się pierwszy, a w kolejnym roku drugi tom jego dzieła "Dzieje Unii Jagiellońskiej". W latach 1919-39 był wykładowcą na katedrze historii na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1922 był sekretarzem komisji Ligi Narodów ds. współpracy intelektualnej. Współdziałał m.in. z Albertem Einsteinem, Henri Bergsonem i Marią Curie-Skłodowską.

Wybuch II wojny zastał historyka w Szwajcarii, skąd udało mu się przedostać do Paryża, gdzie organizował Polski Uniwersytet na Obczyźnie. Przez Portugalię wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Wykładał na uniwersytecie Fordham koło Nowego Jorku, gdzie pozostał aż do przejścia na emeryturę w roku 1961 r. , na uniwersytecie Columbia oraz w Montrealu.

W 1942 r. należał do założycieli Polskiego Instytutu Naukowego w Nowym Jorku. Był jego dyrektorem (1942–1952), a po śmierci Jana Kucharzewskiego w 1952 r. – honorowym prezesem. Z wykładami wystąpił na 81. uniwersytetach w Ameryce, Kanadzie i Meksyku, wykładał w College of Europe w Brugii i w rzymskim Gregorianum. Był rzecznikiem roli Polski jako "przedmurza chrześcijaństwa".

Zmarł 17 września 1973 r. w White Plains (USA). Do 1989 r. jego książki nie były wydawane w Polsce.

"Książka Historyczna Roku". Jakie są trendy w polskiej historiografii? | EUREKA/YouTube Polskie Radio

Przeczytaj także

• Nowa wystawa w Muzeum Niepodległości w 105. rocznicę uzyskania praw wyborczych przez polskie kobiety
• Rozdano Nagrody Mediów Publicznych za rok 2023. Poznaj laureatów
• Wystawa "Chciałem, by Warszawa była wielka" – przypomnieć Stefana Starzyńskiego

Posłuchaj

4:29

W studiu im. Agnieszki Osieckiej na uroczystej gali zostały wręczone nagrody 14. Konkursu „Książka Historyczna Roku” o Nagrodę im. Oskara Haleckiego (Trójka do trzeciej)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Katarzyna Cygler
Autor materiału reporterskiego: Witold Banach
Data emisji: 28.11.2023
Godzina emisji: 12.14

PAP/IAR/pr/aw