Ruiny polskich zamków: czy je odbudować? Specjaliści opracują wytyczne

• W Polsce jest ok. 400 zamków, z czego blisko 160, czyli ponad 1/3 w ruinie. Co gorsza większość z nich nigdy nie została dokładnie zbadana.
• Podstawowym problemem jest fakt, że… dokładnie nie wiadomo, jak one wyglądała spora część zburzonych zamków! Uległy bowiem zniszczeniu np. w XVII wieku i nie ma żadnej ryciny czy obrazu warowni sprzed tego czasu. Więc do jakiego kształtu je odbudować?
• Tylu zamków nie zrujnował Tatar, Szwed i Kozak, co brak podstawowych remontów, napraw dachów i poprawienia na czas rynny cieknącej – stwierdza Roman Marcinek z Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków.  

Zamek: klucz do wyobraźni, klucz do rozwoju

Zabytki zawsze są czymś interesującym, czymś, co przyciąga turystów, a więc wspiera rozwój miejscowości, regionu. Tym bardziej, jeśli to jest potężna, robiąca wrażenie warownia z grubymi murami. – Zamki zawsze znakomicie działają na wyobraźnię: są siedliskiem legend, opowieści, bajdurzeń. Są chętnie przez ludzi zwiedzane, oglądane podziwiane. Natomiast nasz spotkanie dotyczy zamków, które w pełnej krasie nie przetrwały: to, co nazywamy trwała ruiną – mówi Roman Marcinek z Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków. – Każdy chłopiec kiedyś chciał być rycerzem. Jadąc przez Polskę z dziećmi i widząc drogowskaz "zamek" skręcają i widzą ruinę. A dzieci płaczą, że to nie jest prawdziwy zamek – wtóruje Michał Roszczkowski, dyrektor Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków.

Czy i jak chronić ruiny dla przyszłych pokoleń?

Są w Polsce zamki, które zostały odbudowane i doskonale działają jako np. hotele, czy nawet ośrodki spa. Są też ludzie, którzy chcą, i mają takie możliwości, podnieść z ruiny kolejne tego typu obiekty zabytkowe. – Każdy z nas marzy, aby te wszystkie zamki odbudować. Ale prawda jest taka, że te zamki działają na naszą wyobraźnię dlatego, że są właśnie takie stare, że to jest początek naszej materialnej kultury, że to są najstarsze wytwory naszej kultury, naszej cywilizacji – odpowiada dyrektor Roszczkowski. – I na nas, ludziach, którzy już nie są małymi chłopcami spoczywa obowiązek refleksji nad tym, jak to wykorzystać i co z tym zrobić. Jak to chronić, żeby kolejne pokolenia mogły się tymi reliktami cieszyć – tłumaczy.

– W gronie fachowców, uczestników tej konferencji chcemy określić warunki brzegowe, w których w ogóle możemy mówić o odbudowie ruiny. I nie większego znaczenia, czy ma to być odbudowa miasta, pałacu, kościoła czy zamku: pewne procedury muszą być jednakowe – dodaje Roman Marcinek. I wskazuje: – Musimy sobie jasno powiedzieć, że jeżeli nie mamy w 100 procentach pewności, jak ten obiekt wyglądał w przeszłości, nie dysponujemy materiałem ikonograficznym, planami, przekrojami, to nie możemy do tego obiektu podejść…

Zbadać ruiny, stworzyć wytyczne dla konserwatora

– Mamy w Polsce ok. 400 zamków: większość z nich nie była nigdy poważnie badana, co jest dla nas kompromitujące jako dla kraju. Z drugiej strony trzeba się przyznać, uderzyć w piersi i zacząć to robić. W związku z tym, ta konferencja ma stworzyć materiał do wytycznych dla Generalnego Konserwatora Zabytków, jak postępować z tymi reliktami najstarszych elementów naszego dziedzictwa – stwierdza dyrektor Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków.

Przeczytaj także

• Co robić z ruinami zamków: odbudować, zmienić, zachować? Problem, którego nie można lekceważyć
• Ruszają prace przygotowawcze przed odbudową Pałacu Saskiego
• Krzeszowice: uzdrowisko, dwa pałace Potockich i ciekawa historia

Posłuchaj

3:47

Co zrobić z ruinami zamków w Polsce? Odbudować, zabezpieczyć? (Pora na Trójkę)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Michał Żołądkowski
Autor materiału reporterskiego: Michał Kowarski
Data emisji: 8.11.2023
Godzina emisji: 14.39

pr