Zamek w Urazie. Burzliwe losy fortecy rycerza rabusia

• Polskie "zamki nad Loarą". Dlaczego warto odwiedzić Dolny Śląsk?
• Od bitwy pod Grunwaldem do legendarnego okrucieństwa. Historia Hansa von Czirna
• Forteca pozbawiona murów obronnych i fosy. Opowieść o zniszczeniu zamku w Urazie

Dolny Śląsk ma szczęście do niezwykłych budowli zamkowych, pałacowych, ale także ruin… W okolicy Dzierżoniowa w Owieśnie był zamek na planie koła, natomiast nieopodal Wrocławia znajduje się budowla o kształcie trójkąta. Możemy jedynie żałować, że żaden z nich nie zachował się w pełnej krasie do naszych czasów. Jednak ich malownicze ruiny wciąż cieszą się ogromną popularnością wśród turystów. 

Zamki nad Odrą jak zamki nad Loarą

– Całe założenie zamkowe położone jest malowniczo nieopodal Odry, więc można bez przeszkód to miejsce zaliczyć do zamków nad Odrą. Co prawda nasze obiekty nie są tak spektakularne, jak te nad Loarą we Francji, ale spokojnie można by z nich stworzyć popularny szlak złożony z zamków położonych niemal bezpośrednio nad tą rzeką.  

Historia zamku w Urazie jest dość długa i sięga końca XII wieku. – Wówczas to dla ochrony szlaku handlowego w tym miejscu powstał gród książęcy, wzmiankowany już na początku XIII stulecia. Po 1319 roku w jego miejscu został zbudowany zamek, który w trakcie kolejnych przekształceń uzyskał wspomniany plan trójboku. Zamek został pokryty wysokim dachem, na każdej kondygnacji posiadał po trzy sale ze sklepieniami i filarem pośrodku. Od południowego wchodu przylegał dziedziniec, który powstał po zamknięciu założenia murem – opowiada Marek Gaworski. Zamek otoczony był także fosą i wałem ziemnym. 

Hans von Czirn – postrach podróżnych

Jednym z pierwszych prywatnych właścicieli zamku był rycerz Andrzej Radak. Budowla wchodziła także w skład majątków należących do piastowskich książąt, najpierw wrocławskich, potem głogowsko-olesińskich. Po śmierci księcia wrocławskiego Henryka VI jego księstwo przypadło koronie czeskiej. Zamek miał też mrocznych gospodarzy, gdyż w XV wieku był własnością znanego rycerza rabusia – Hansa von Czirn. Za młodu podobno walczył on w bitwie pod Grunwaldem. Jednak fortuny dorobił się, napadając wraz z bratem na kupców z Wrocławia i Świdnicy podróżujących do Czech. O jego okrucieństwie krążyły legendy, mówiono nawet, że zawarł pakt z samym diabłem. 

• Opactwo Cystersów w Sulejowie – perła wśród polskich zabytków
• Czerna: renesansowy zamek z pięknymi sklepieniami i widowiskową jadalnią
• Majątek w Bolestraszycach – od dworu obronnego do arboretum

Posłuchaj

3:38

Ruiny w zamku w Urazie. Wyjątkowa budowla na planie trójkąta i jego burzliwa historia (Trójka po królewsku)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Jak niedoszła twierdza stała się ruiną…

Za kolejnych właścicieli doszło do rozbudowy zamku, a w XVII wieku planowano przekształcenie go w nowożytną twierdzę, jednak z ambitnych planów nic nie wyszło, gdyż kosztowne projekty przerosły możliwości właścicieli. W kolejnych stuleciach doszło wręcz do pozbawienia zamku jego obronnych walorów. – W 1810 roku zburzono mur obronny z główną bramą i most zwodzony nad fosą, którą następnie zasypano. Kolejne przebudowy miały miejsce w pierwszej połowie XX wieku. Ostatnim właścicielem był baron Gilgenheim, który wraz z żoną Antoinette uciekł niemal w ostatniej chwili przed nadejściem Armii Radzieckiej – opowiada gość Marty Piaseckiej. To czerwonoarmiści podpalili zamek, doprowadzając go do ruiny, która postępowała w kolejnych latach. 

Ruiny zamku książąt wrocławskich w Urazie 2020. Cinematic spark footage./MSZ83

***

Tytuł audycji: Trójka po królewsku
Prowadzi: Marta Piasecka
Data emisji: 9.10.2023
Godzina emisji: 10.46

gs