Burzliwe dzieje pułtuskiego zamku (Trójka po królewsku)
Zamek w Pułtusku. Mieszanka elementów renesansowych, barokowych i klasycystycznych
2023-01-17, 09:01 | aktualizacja 2023-01-20, 07:01
Nieco na północ od Warszawy znajduje się Pułtusk, położony malowniczo nad brzegiem Narwi. Miasto to znane jest z wielu interesujących zabytków. Posiada m.in. najdłuższy brukowany rynek w Europie. Ozdobą Pułtuska jest także zamek płockich biskupów, którego historia sięga pierwszej połowy XV stulecia.
– Osada, która znajdowała się wcześniej w miejscu obecnego miasta, była własnością biskupów już w XII wieku. Na przełomie XIV i XV wieku przeprowadzono prace mające na celu przebudowę grodu w murowany zamek. Jako pierwsza powstała wieża i dom mieszkalny po północno-wschodniej stronie. Te działania budowlane były kojarzone głównie z biskupem Piotrem Giżyckim – opowiada Marek Gaworski.
Przebudowę zamku w stylu renesansowym budowla zawdzięcza biskupowi Rafałowi Leszczyńskiemu. Dzieło to kontynuowali jego następcy. – Prace ukończono około 1567 roku. Potem na terenie przylegającym do zamku powstały m.in. ogrody, sad, a za czasów Henryka Firleja powstał ten jakże niezwykle charakterystyczny potężny most arkadowy, który prowadzi bezpośrednio do zamku – dodaje gość Marty Piaseckiej.
Wojenne nawałnice i kolejne przebudowy
– Tzw. potop szwedzki nie ominął również Pułtuska. Zamek został w dużym stopniu zniszczony, wiele szkód wyrządzono również w samym mieście, jak i okolicznych wioskach. Przez prawie dwa lata były z nich ściągane daniny, które doprowadziły do zubożenia okolicy – zaznacza znawca polskich zamków.
Posłuchaj
4:02
Dodaj do playlisty
Po koniec XVII wieku zamek odbudowano w stylu barokowym. Na terenie założenia znajdowały się wówczas m.in. wspaniałe ogrody i pomarańczarnia. 100 lat później budowlę przebudowano po raz kolejny, nadając jej tym razem charakter klasycystyczny. Wówczas powstały dodatkowe zabudowania, a zamek uzyskał wygląd zbliżony do obecnego.
Spadek znaczenia zamku
Na początku XIX stulecia Pułtusk, który znajdował się wówczas w zaborze pruskim, został bardzo mocno zniszczony w czasie wojen napoleońskich. Odbudowano go, jednak kilkadziesiąt lat później budowlę poważnie uszkodził pożar. W czasie II wojny światowej zamek został odebrany biskupom przez władze rosyjskie, które przeznaczyły go na szpital wojskowy, co znacznie pogorszyło jego stan. Przypieczętowały to kolejne zniszczenia, których budowla doświadczyła w 1945 roku.
Przeczytaj także:
- Zamek w Pasłęku. "Mówili, że bronią go diabli"
- Krupe – zamek Zborowskiego i Reyów, który nie miał szczęścia
- Pałac Pod Blachą – wart odwiedzenia "kuzyn" Zamku Królewskiego w Warszawie
Dzięki renowacji zamek jest obecnie w bardzo dobrym stanie. Jest to niezwykle eklektyczna budowla, która stanowi mieszankę elementów renesansowych, barokowych i klasycystycznych.
Wpisany w ojczyste dzieje. Zamek - Dom Polonii w Pułtusku. Film dokumentalny./PułtuskNEWS
***
Tytuł audycji: Trójka po królewsku
Prowadzi: Marta Piasecka
Data emisji: 17.01.2023
Godzina emisji: 9.38
gs