Dinozaury: czy mogły także pływać?

• Zrekonstruowany przez brytyjskich naukowców na podstawie kilku małych kości znalezionych na wyspie Wight dinozaur to spinozaur o krokodylim pysku;
• Na terenach Polski również znaleziono dinozaury nieznane wcześniej nauce: to Silesaurus opolensis, czyli "jaszczur ze Śląska znaleziony pod Opolem", którego skamieniałości odkryto w Krasiejowie.

Brytyjski dinozaur ziemno-wodny

– Jeżeli w danej objętości skał w różnych miejscach, ale bliskich sobie czasowo, spotykamy trzy gatunki spinozaurów, to na podstawie porównania danej grupy, posługując się tzw. anatomią porównawczą, z dużą dozą prawdopodobieństwa odtwarzamy te zwierzęta, mając nawet tak szczątkowe okazy, jak te opublikowane przez Brytyjczyków – prof. Andrzej Boczarowski, paleontolog z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, tłumaczy sposób określania wyglądu i rozmiaru dinozaura na podstawie zaledwie kilku wykopanych kości. – Wiele razy robimy coś we fragmentach, a potem przychodzi moment weryfikacji. To nie jest bezbłędne, ale dzisiaj, dzięki ogromnej ilości danych i przede wszystkim właściwej obróbce matematycznej, z każdym znaleziskiem ta wiarygodność wzrasta – zapewnia.

Jednak w tym wypadku to nie rozmiar dinozaura ma znaczenie: ekscytujące okazuje się zupełnie coś innego. – Na podstawie tego odkrycia stwierdzono, że był to spinozaur ziemno-wodny, który potrafił pływać, a nawet polować w wodzie, na co wskazuje jego pysk podobny do krokodylego – wyjaśnia paleontolog Ilina Jazykowa z Uniwersytetu Opolskiego. – To pierwszy taki przypadek: dotychczas zakładano, że dinozaury mogą co najwyżej pić wodę, bądź przekraczać niezbyt głębokie strumienie i rzeczki – wskazuje.

Bestia - Wodny dinozaur/YouTube National Geographic Polska

Posłuchaj

3:57

Ziemno-wodny spinozaur odkryty na wyspie Wight (Trójka do trzeciej)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Polski renesans zaczął się w Krasiejowie

– Odkrycia dinozaurów na ziemiach polskich dopiero się rozwijają. Co roku są nowe znaleziska, nowe stanowiska paleontologiczne. To wszystko zaczęło się pod koniec XX w. wraz z odkryciem Krasiejowa: to była można powiedzieć "matka" polskiej paleontologii. Tam znaleziono ogromną ilość skamieniałości prehistorycznych zwierząt. Co prawda nie dinozaurów, ale innych mezozoicznych gadów i płazów – opowiada paleontolog Jakub Kowalski z JuraPark Krasiejów. – To wystarczyło, by rozpoczął się renesans paleontologii w Polsce: naukowcy zaczęli jeździć po kraju, pojawiły się nowe odkrycia, nowe stanowiska – tłumaczy.

– Nigdy nie wiemy, co znajdziemy: to jest wielka loteria, wielkie szczęście. Czasami, chodząc po starym kamieniołomie, można znaleźć skamieniałości, a czasami można kilka miesięcy bezskutecznie chodzić w miejscu, w którym przypuszczamy, że może coś być – dodaje.

Inteligencja i pióra

– Dinozaury na pewno nie miały takich mózgów, jakie mają dzisiejsze ssaki: wiele z nich miało rozmiar mózgu porównywalny do dzisiejszych ptaków. Jednak trzeba pamiętać, że nie rozmiar tego organu decyduje o inteligencji. Są ptaki, np. papugi czy kruki, które wykazują się dobrze rozwiniętą inteligencją. Więc i dinozaury takową mogły posiadać – wskazuje rozmówca Mateusza Drozdy. – Wiemy też, że wiele dinozaurów na pewno było pokrytych piórami, zwłaszcza gatunki, które były niewielkich, bądź średnich rozmiarów. Pióra początkowo niewiele miały wspólnego z lataniem: pełniły na początku funkcję termoregulacyjną. I ptaki odziedziczyły je po dinozaurach – wyjaśnia.

Przeczytaj także

• Na co chorowały dinozaury?
• Dinozaury oglądane przez teleskop. Czy to możliwe?
• Dinozaury na Mazowszu. Zabezpieczono kilkaset tropów

Rozmiar trudny do określenia

– Rozmiary dinozaurów to kwestia bardzo trudna do ogarnięcia. Nie znamy pełnych szkieletów tych największych gatunków, zazwyczaj mamy tylko kilka kości. Naukowcy najpierw muszą więc odwzorować zwierzę na podstawie porównań i pokrewieństw, a potem przeliczają, jaka może być masa – tłumaczy Trójkowy gość. – Niektórzy naukowcy szacują, że największe dinozaury ważyły nawet 120-140 ton. Inni uważają, że te same gatunki były znacznie mniejsze i ważyły ok. 70 ton. Tak naprawdę w tym momencie nie możemy tego stwierdzić, bo nikt z nas nie widział żywego dinozaura zauropoda i nie zagonił go na wagę...

Park Nauki i Rozrywki w Krasiejowie/YouTube JuraPark Krasiejów

Posłuchaj

9:34

Co wiemy o dinozaurach, nie tylko polskich (Trójka do trzeciej)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Mateusz Drozda
Gość: Jakub Kowalski (paleontolog, JuraPark Krasiejów)
Autor materiału reporterskiego: Michał Kowarski
Data emisji: 22.06.2022
Godziny emisji: 13.18, 13.30

pr