Kraszuarka, lizeska i inne: przedmioty dnia powszedniego w Muzeum Narodowym

• Wystawa "Stan rzeczy" prezentuje przedmioty codziennego użytku na przestrzeni wieków, kultur i cywilizacji;
• Niektóre z prezentowanych obiektów już całkowicie wyszły z użycia, inne pozostały, chociaż zmieniły nazwę, kształt, sposób wywarzania i działania.

Tajemnicze, nieznane, zaskakujące

– Przedmioty, które mamy wokół siebie, tworzą naszą przestrzeń, w której czujemy się dobrze, komfortowo, czasami tworzą tzw. atmosferę. Niekiedy te przedmioty są nam niezbędne, bywa też, że są zaskakujące, gdyż mają zaspokoić nasze potrzeby wynikające z mody – tłumaczy Monika Janisz, kuratorka wystawy. – I te przedmioty dzisiaj, kiedy będziemy je oglądać na wystawie, będą nas zaskakiwać, będą tajemnicze, nieznane, ponieważ zniknęły z naszego życia. Ale wiele z nich funkcjonuje do dzisiaj: zmieniły "tylko" swoją formę, zmieniła się technika działania i technologia wytwarzania – wylicza.

Zrośnięci z przedmiotami

– Jesteśmy niejako "zrośnięci" z rzeczami i wielu z nich po prostu nie zauważamy. Czy państwo zdają sobie sprawę, że pierwszym przedmiotem, którego w ciągu dnia dotykamy, jest smartfon, w którym wyłączamy budzik? – pyta Grażyna Bastek, kuratorka wystawy. – Często jest on także ostatnim, bo musimy go doładować – dodaje.

– Rzeczy wydają nam się niezbędne, a jednocześnie jakby przeźroczyste, bo są naszymi "wypustkami", przedłużeniem naszych rąk, nóg, głów i wydaje nam się, że nie możemy bez nich żyć. My je wytwarzamy, ale jednocześnie one powodują nami: naszymi gestami, ruchami, zachowaniami – wskazuje. – Chcieliśmy też zwrócić uwagę na to, że chociaż czynności, które wykonujemy w ciągu dnia, niewiele się zmieniły, to zmieniły się przedmioty, które nam w tej codzienności pomagają. Zmieniły się więc też nasze gesty, ruchy, obyczaje.

Posłuchaj

3:11

Wystawa "Stan rzeczy" w warszawskim Muzeum Narodowym cz. 1 (Trójka do południa)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Narracja rytmu codzienności

Rzeczy zgromadzone na wystawie pochodzą z różnych stron świata, epok i kultur. – Stworzenie tej ekspozycji było bardzo trudnym, ale też fascynującym zadaniem. Posłużyłyśmy się kluczem dnia: wychodzimy od poranka i tworzymy narrację aż do zmierzchu, kiedy udajemy się na spoczynek – wyjaśnia Monika Janisz. – Stworzyłyśmy grupy ilustrujące tę narrację rytmu codziennego, który zaczynamy od toalety, przechodzimy do pracy w domu, pokazujemy przedmioty służące do nauki, zabawy, jakimi naczyniami się posługiwano, jak skomplikowana była sztuka stołu, jak spędzano czas w towarzystwie, czym się bawiono, czym się cieszono – wylicza.

Przeczytaj także

• W świecie "Samych swoich". Muzeum Kargula i Pawlaka w Lubomierzu
• Ludzie i świat za 20 lat. Wystawa "Przyszłość jest dziś" w Centrum Nauki Kopernik
• "Modowy luksus" w rzeszowskim muzeum. W czym elegancka kobieta witała nowy rok przed stu laty?

– Te przedmioty, czasami egzotyczne, sprowadzane np. z Dalekiego Wschodu, kiedy była na to moda, komponujemy i zestawiamy z obiektami antycznymi pochodzącymi ze starożytnego Egiptu czy antycznej Grecji, ponieważ też ilustrują czynności dotyczące naszego codziennego, domowego życia – tłumaczy.

Kraszuarka, bourdalou, zograskop

– Jest bardzo niewiele przedmiotów, które wypadły z naszego życia. Nie mamy już kraszuarki, bourdalou czy kazika, ponieważ zniknęły pewne stroje, akcesoria i zwyczaje. Kraszuarka to po prostu spluwaczka. Dzisiaj już nie spluwamy publicznie, nie stoją w biurach, urzędach, szkołach spluwaczki, które znamy chociażby z "Ferdydurke" Gombrowicza – mówi Grażyna Bastek.

Jednak inne przedmioty pozostały, choć może w innej formie i pod inną nazwą: – Na przykład lizeska dzisiaj jest piżamą, trembleska może być kubkiem z wygodnym uchwytem, zograskop możemy sobie wyobrazić jako monitor 3D. Czyli to są przedmioty, które dzięki rozwojowi technologii i nauki zmieniły się, ale spełniają te same nasze potrzeby – dodaje.

Stan rzeczy/YouTube Muzeum Narodowe w Warszawie

Wystawa "Stan rzeczy" będzie czynna do 7 sierpnia 2022 r.

Posłuchaj

5:22

Wystawa "Stan rzeczy" w warszawskim Muzeum Narodowym cz. 2 (Trójka do południa)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: Trójka przed południem
Prowadzi: Marta Piasecka
Goście: Grażyna Bastek, Monika Janisz (kuratorki wystawy "Stan rzeczy" w Muzeum Narodowym w Warszawie)
Data emisji: 27.04.2022
Godziny emisji: 9.30, 9.37

pr