12 lat po katastrofie smoleńskiej (Świat do trzeciej)
Katastrofa smoleńska: 12 lat później
2022-04-10, 07:04 | aktualizacja 2022-04-10, 07:04
10 kwietnia 2010 roku to jedna z najczarniejszych dat w historii Polski. W katastrofie samolotu zginęło 96 osób, wśród nich prezydent Lech Kaczyński, jego małżonka Maria, ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, parlamentarzyści, a także członkowie rodzin katyńskich, kombatanci, wojskowi, duchowni, urzędnicy państwowi, funkcjonariusze Biura Ochrony Rządu i załoga samolotu. Jak sobie poradziliśmy z tą wielką tragedią narodową?
Wspólnota, która trwała kilka dni
– Na pewno katastrofa smoleńska była wielkim szokiem dla Polaków, była też jednym z kilku w ostatnich kilkunastu latach wyjątkowych momentów przeżycia wspólnotowego. Świeckie rekolekcje z funkcjonowania wspólnoty politycznej, z pracy nad jednością narodową. Te pierwsze dni były momentem tworzenia się wspólnoty, która wcześniej była coraz bardziej pokiereszowana, coraz bardziej podzielona – mówi Piotr Trudnowski, prezes zarządu Klubu Jagiellońskiego. – Z perspektywy czasu jest to dla wielu potężnym rozczarowaniem: doświadczenie tej cementowanej na moment wspólnoty trwało zaledwie kilka dni – wskazuje.
Trauma i wątpliwości
– Nie było innego wyboru, jak przeprowadzić wybory i wybrać nowego prezydenta RP, więc ten okres żałoby też nie mógł trwać zbyt długo – tłumaczy. – Potem mieliśmy jeszcze doświadczenie wulgarnego negowania tej wspólnoty politycznej, które miało miejsce na Krakowskim Przedmieściu, pod Pałacem Prezydenckim. To, co wspomina się jako tzw. wojnę o krzyż, to były potężne emocje i myślę, że doświadczenie, które dla wielu osób było bardzo trudne – ocenia.
– Myśmy sobie z tą traumą nie poradzili. I myślę, że do końca sobie z nią nie radzimy. W jakiś sposób działa mechanizm wyparcia i pewnie szerokie wątpliwości co do tego, czy katastrofa została we właściwy sposób wyjaśniona – dodaje.
Trzy perspektywy
– Teraz jesteśmy w momencie dość wyjątkowym, na który nakładają się trzy perspektywy. Pierwsza, właśnie ta, że szereg osób cały czas nie ma pełnego przekonania co do tego, co się wydarzyło 10 kwietnia 2010 roku. Po drugie, mamy tu doświadczenie pewnego rodzaju historycznego uznania przez świat dla diagnoz i dorobku Lecha Kaczyńskiego. To musi zmieniać u wielu osób spojrzenie na samego prezydenta – wylicza prezes Klubu Jagiellońskiego. – Po trzecie mamy taki moment trudny, historyczny, kiedy nasze oczy, emocje, serca są zwrócone w stronę Ukrainy i Ukraińców – wskazuje.
– Dzisiaj po tych kolejnych doświadczeniach i przede wszystkim doświadczeniach katastrofy smoleńskiej, myślę, że wiele osób nie wierzy w to, że wobec tych najpoważniejszych egzystencjalnych zagrożeń dla naszej części Europy, taka pełna wspólnota narodowa jest możliwa. A pewnie bardzo chciałyby w to wierzyć i chciałyby ją współtworzyć – podsumowuje.
Posłuchaj
5:21
Dodaj do playlisty
W 12. rocznicę tego tragicznego wydarzenia portal polskieradio.pl przygotował specjalny serwis internetowy poświęcony pamięci zmarłego prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Zebrane zostały najważniejsze cytaty oraz nagrania przemówień Lecha Kaczyńskiego z lat jego prezydentury. Serwis uzupełnia bogata kolekcja archiwalnych nagrań poświęconych postaci prezydenta oraz galeria zdjęć z najważniejszych uroczystości i wystąpień.
Na antenach Polskiego Radia prezentowane będą fragmenty z dwóch pomnikowych albumów fonograficznych wydanych przez Polskie Radio w 2020 roku w hołdzie ofiarom katastrofy smoleńskiej: "Prezydent RP Lech Kaczyński – Świadectwo" oraz "Smoleńsk – ostatnia misja".
. 10 kwietnia
W serwisach Trójki bieżące relacje z wydarzeń rocznicowych
08.00-09.00 – Audycja specjalna – Magdalena Złotnicka
Archiwalia, wspomnienie ofiar, w tym zawarte na płytach "Prezydent RP Lech Kaczyński – Świadectwo" i "Smoleńsk – ostatnia misja" wydanych przez Polskie Radio S.A, faktografia.
08.41 – Apel pamięci – odczytane zostaną nazwiska wszystkich 96 ofiar katastrofy smoleńskiej
10.00-11.00 – "Śniadanie w Trójce" / wydanie specjalne – Beata Michniewicz
Posłuchaj
0:24
Słowa prezydenta Polski wypowiedziane w sierpniu 2008 roku w Tbilisi. Lech Kaczyński pojechał do Gruzji po tym, jak rosyjskie lotnictwo zbombardowało gruzińskie miasto Gori w wojnie o Osetię Południową. Przemawiając do tysięcy Gruzinów, Lech Kaczyński zapewnił, że nie zostali sami, i przestrzegł, że Rosja może zagrozić także innym państwom Europy.
Dodaj do playlisty
Nawiążemy również do ciągle budzącej wątpliwości kwestii katastrofy smoleńskiej: zacierania śladów przez Rosjan, przetrzymywania dowodów i ciągle żywych wątków domniemanego zamachu.
Goście:
• Jurij Banachewycz, agencja prasowa UKRINFORM
• Mariusz Cielma, red. nacz. Nowej Techniki Wojskowej
• prof. Michał Kleiber, red. nacz. "Wszystko Co Najważniejsze"
14.00-15.00 – "Trójka literacka" / wydanie specjalne – Tomasz Zapert
Zapiski, wspomnienia, relacje, które ukazały się na kartach książek, rozmowy z autorami lub, jeśli zostaną ujawnione nowe dokumenty, świadczące o zamachu, o których wspominał Jarosław Kaczyński, program specjalny odnoszący się do okoliczności.
17.30 – Transmisja orędzia prezydenta RP Andrzeja Dudy
17.35-18.35 – Retransmisja koncertu "W hołdzie Ofiarom Katastrofy Smoleńskiej", który odbył się 18.04.2010
22.00-23.00 – "Reportaż w Trójce" – wydanie specjalne / "Zostawił dwie róże" – reportaż Ewy Szkurłat
Posłuchaj
0:15
Pośmiertnie uhonorowano generała Bronisława Kwiatkowskigo Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a także jednym z najwyższych odznaczeń w armii amerykańskiej - medalem "Legion of Merit". W 2011 roku odebrała je żona generała Krystyna Kwiatkowska.
Dodaj do playlisty
Zajmował jedno z najważniejszych stanowisk w armii. Odpowiadał za pokojowe i bojowe operacje Wojska Polskiego, za bezpieczeństwo żołnierzy służących w polskich kontyngentach wojskowych. Generał Bronisław Kwiatkowski był pierwszym żołnierzem, który na czerwonym berecie nosił cztery gwiazdki. Pierwszym polskim oficerem, który zakończył studnia podyplomowe w Akademii Dowodzenia Bundeswehry w Hamburgu w Niemczech. Choć był żołnierzem jeszcze w Układzie Warszawskim – to pierwszy raz przekroczył granicę z Rosją, lecąc do Smoleńska. Biegle władał językami rosyjskim, angielskim i niemieckim. Awanse zawdzięczał swojemu profesjonalizmowi, a nie łasce polityków. 4 kwietnia 2017 roku odbyła się ekshumacja jego szczątków. Była to 18. ekshumacja przeprowadzona w związku ze śledztwem ws. katastrofy smoleńskiej.
***
Tytuł audycji: Świat do trzeciej
Prowadzi: Witold Lazar
Data emisji: 9.04.2022
Godzina emisji: 13.05