Z jaką dokładnością można zmierzyć czas? Historyczne i nowoczesne metody pomiaru czasu
2024-08-01, 15:08 | aktualizacja 2024-08-01, 16:08
Co można zrobić w ciągu sekundy i czy sekunda to dużo czy mało? W jaki sposób ludzie nauczyli się odmierzać czas i kiedy pojawiły się pierwsze mechaniczne zegarki? Na te pytania szukaliśmy odpowiedzi w kolejnym odcinku cyklu "Piknik Naukowy".
- Rok trwający 365 dni to 31 536 000 sekund, a w roku przestępnym (366 dni) 31 622 400 sekund.
- W Babilonii, Chinach i Indiach już ok. 2-3 tysiące lat p.n.e. pojawiły się pierwsze zegary słoneczne. Były to pionowe słupy lub pręty (tzw. gnomony), które ustawiano na równym, płaskim terenie.
- W 1955 roku w brytyjskim Narodowym Laboratorium Fizycznym skonstruowano pierwszy działający zegar atomowy.
W ciągu sekundy możemy... pogłaskać psa, mrugnąć powieką lub kliknąć w klawisz. Sekunda to niewiele, ale na okrążenie kuli ziemskiej światło potrzebuje zaledwie 134 tysięcznych sekundy, czyli milisekund.
Obecne metody pozwalają na mierzenie czasu z dużo większą dokładnością.
Do najbardziej precyzyjnych zegarów są zaliczane masery wodorowe oraz zegary bazujące na przejściach atomowych z zakresu optycznego fal elektromagnetycznych, zwane optycznymi zegarami atomowymi.
W Centrum Nauki Kopernik w Warszawie znajduje się urządzenie pokazujące zmiany czasu z dokładnością do mikrosekundy, czyli jednej milionowej części sekundy - dodaje.
- To jest wyświetlacz czasu zsynchronizowany z zespołem zegarów atomowych za pomocą dedykowanego połączenia światłowodowego - mówi dr Maciej Gruszczyński z z Laboratorium Nowych Technologii Czasu i Długości Głównego Urzędu Miar. - Nieuzbrojonym okiem widzimy zmiany tylko dwóch miejsc po przecinku, czyli dziesiątek milisekund. Po naciśnięciu przycisku można zobaczyć zdjęcia z szybkich kamer, na których widać już wszystkie cyfry wyświetlacza.
- Od zbiorników na wodę do klimatyzacji. Jak kiedyś chłodzono domy?
- Polacy opracowali nowatorską metodę recyklingu ubrań z poliestru. Nadchodzi era wiecznej odzieży?
- Opaska monitorująca nastrój. Wynalazek absolwentów Politechniki Warszawskiej
Ludzie najpierw wymyślili zegary słoneczne. Po latach przyszedł czas na pierwsze zegary mechaniczne.
- Już w roku 1273 w Norwich na wieży kościelnej był już zegar - mówi Józef Lemański z Narodowego Muzeum Techniki. - Jednak to były inne zegary. Nie miały tarczy. Informowały, która jest godzina poprzez wybijanie dzwonem. W połowie XIV wieku każde liczące się miasto w Europie miało taki zegar - dodaje
Jak dokładnie można zmierzyć czas? Obecnie najdokładniejsze są zegary optyczne, w których sekundowa rozbieżność pomiaru czasu może wystąpić po 30 miliardach lat. Obecnie konstruowane zegary optyczne jeszcze nie są aż tak dokładne, ale prace nad ich udoskonalaniem wciąż trwają. .
Posłuchaj
***
Tytuł audycji: Dobrego Dnia!
Prowadzi: Maciej Jankowski
Cykl: Piknik Naukowy
Autorka cyklu: Monika Suszek
Data emisji: 1.08.2024
Godzina emisji: 10.30
dm