Niezwykłe zawody, czyli czym się zajmowali stołkowy, krzykacz, bematysta i żabi doktor?

• Katarzyna Radziwiłł jest pisarką, redaktorką, wydawczynią. Napisała książki "Jak zdobyć Nagrodę Nobla?", "Historia kobiet" oraz "Rozumiemy się bez słów". Jej najnowsza książka, zatytułowana "Do roboty!", opowiada o różnych dziwnych zawodach z przeszłości.
• W książce "Do roboty!" pojawiają się różne, już nieistniejące dziś zawody, jak krzykacz miejski, łamacz lodu czy żabi lekarz. Co ciekawe, na określenie jednej ze starożytnych profesji autorka musiała stworzyć nowe słowo.

Wiele zawodów zniknęło, stając się niejako ofiarą postępu technicznego. Łamacz lodu w zimie wycinał (czyli łamał, jak się wtedy mówiło) duże kawałki lodu, które później dostarczał do pałaców i zamożnych domów. Owinięte w słomę leżały w oddzielnym pomieszczeniu, tzw. lodowni, która odgrywała rolę ówczesnej lodówki. Z kolei miejski krzykacz na głównym rynku miasta donośnym głosem czytał obwieszczenia władz miejskich bądź państwowych.

Jak zdobyć Nobla i dogadać się z akacją

Katarzyna Radziwiłł jest autorką kilku książek dla dzieci. "Jak zdobyć Nagrodę Nobla" opowiada o ludziach, którzy zdobyli tę najbardziej prestiżową nagrodę. – Kiedy się o nich poczyta, można zobaczyć, że można robić przeróżne rzeczy, żeby zdobyć Nagrodę Nobla, ale to musi być coś, co przysporzy dobro ludzkości – opowiada autorka.

Z kolei "Rozumiemy się bez słów" dotyczy świata zwierząt i roślin. – My komunikujemy się językiem: wypowiadamy lub piszemy słowa, wysyłamy maile, listy, SMS-y. Zwierzęta i rośliny też się komunikują, ale nie słowami, tylko na różne sposoby – tłumaczy  pisarka. – Np. akacje, które rosną w Afryce, są przysmakiem żyraf. I jeżeli do akacji podejdzie żyrafa i zacznie zjadać z niej liście, to to drzewo wysyła sygnał poprzez system korzeniowy do innych akacji. I wtedy one wydzielają substancję, która sprawia, że ich liście stają się gorzkie. I wtedy już nie smakują żyrafie! – podaje niezwykły przykład komunikacji roślin.

Przeczytaj także:

• Ulrich Hub: pisanie dla dzieci daje wolność
• Przyjaźń z kucykiem. Czego może nas nauczyć bycie razem?
• Afryka uczy, by mieć muzykę w sercu i nie dać jej sobie odebrać

Stołkowy: dyskretny pomocnik króla

Najnowsza książka Katarzyny Radziwiłł nosi tytuł "Do roboty!" i jest poświęcona zawodom, które już nie istnieją. Niektóre z nich są bardzo dziwne i nawet trudno się domyślić, czym się ci ludzie zajmowali. Np. stołkowy, który pracował na dworze króla Anglii. – Nosił za nim specjalne pudełko z dziurą, przypominające trochę stołek. Spełniało ono taką funkcję, jaką dzisiaj spełniają toalety. I kiedy król miał taką potrzebę, stołkowy przynosił ten "stołek", pomagał mu się rozebrać, potem pomagał mu się wytrzeć i ubrać – wyjaśnia.

Ile kroków jest z Maratonu do Aten?

Na potrzeby tej książki rozmówczyni Katarzyny Stoparczyk musiała stworzyć nowe słowo, wcześniej nieistniejące w języku polskim! A to słowo brzmi "bematysta". Kim był ów tajemniczy osobnik i czym się zajmował? W tym wypadku trzeba cofnąć się aż do starożytnej Grecji. – Bematyści to byli panowie, którzy mierzyli odległość krokami. Musieli iść cały czas równym krokiem i pokonywać bardzo długie dystanse, bo np. sprawdzali, jaka jest odległość z jednego miasta do drugiego. Mierzyli też dystanse podczas igrzysk olimpijskich bądź wyznaczali granice między polami – opisuje ich zajęcie Katarzyna Radziwiłł. – Jak widać, była to funkcja bardzo odpowiedzialna i byli wyjątkowo precyzyjni. Kiedy dzisiaj porównuje się te odległości, które oni mierzyli, to właściwie są bezbłędne! – zapewnia.

Posłuchaj

22:22

Niezwykłe zawody z przeszłości (Zagadkowa niedziela/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: Zagadkowa niedziela
Prowadzi: Katarzyna Stoparczyk
Gościni: Katarzyna Radziwiłł (pisarka, redaktorka, wydawczyni, autorka m.in. książki "Do roboty!")
Data emisji: 9.06.2024
Godziny emisji: 9.26, 9.37, 9.45

pr/wmkor