Ukryte oblicza znanych dzieł na niecodziennej wystawie w Madrycie

• Wystawa "Rewersy" pokazuje ukryte informacje, rysunki, naklejki i inne elementy, które na odwrocie swych obrazów umieścili sami artyści lub późniejsi właściciele dzieł.
• Ekspozycja obejmuje 134 obrazy z różnych epok.
• Na tyłach desek znajdują się różne ciekawe, żartobliwe karykatury, groteski, jakieś rysuneczki, czasem nawet niestosowne czy niecenzuralne – mówi dr Grażyna Bastek, historyk sztuki.

Oglądając obrazy w galerii sztuki rzadko zastanawiamy się, co znajduje się na ich rewersach. Okazuje się, że mogą się tam kryć bardzo ciekawe rzeczy, o czym przekonuje wystawa w Museo del Prado w Madrycie. Sam pomysł nie jest wybitnie odkrywczy, bo podobne ekspozycje można było już wcześniej oglądać w Stanach Zjednoczonych i w Europie, ale ta madrycka jest zorganizowana z dużo większym rozmachem, obejmuje bowiem ponad 130 obrazów.

Tajemniczy Velazquez i Rembrandt

Museo del Prado ma szczególny pretekst do zrobienia takiej wystawy, bo ma w swej kolekcji "Panny dworskie" ("Las Meninas") Velazqueza. – Obraz ten w jednej trzeciej składa się właściwie z przedstawienia płótna od tyłu. Wielką zagadką historii sztuki jest to, co się znajduje na licu i co maluje Velazquez – mówi historyk sztuki dr Grażyna Bastek.

Na wystawę "Rewersy" sprowadzono dodatkowo z Bostonu podobny obraz Rembrandta. – Przedstawia również artystę w pracowni. Widzimy deskę, nad którą pracuje, ale tylko jej odwrocie. Ona emanuje światłem, cała krawędź jest jakby rozświetlona. Artysta odszedł od obrazu i patrzy z oddalenia na to, co tworzy, nabiera dystansu i osądu kompozycji, ale nie wiemy, co maluje – opowiada gość "Trójki do trzeciej".

Istotne informacje i niecenzuralne rysuneczki

Dr Bastek zauważa, że rewersy kryją często wiele ciekawych informacji. Można się dzięki nim przekonać, na jakim materiale namalowano obraz, jaka jest jego historia, do kogo należał, na jakich wystawach był pokazywany, itp. Bywa też, że po drugiej stronie obrazu znajdujemy jakieś dopiski, szkice czy rysunki.

– To zdarza się na przykład na deskach z XVI wieku, pochodzących z kręgów Tycjana. Papier był wtedy jeszcze bardzo reglamentowanym towarem, uczniowie nie dysponowali kartkami papieru, którymi mogli szastać w tę i we w tę. Bardzo często wykorzystywali odwrocia desek do robienia szkiców, a nawet czasem żartów. Na takich deskach z tyłu znajdują się różne ciekawe, czasem żartobliwe karykatury, groteski, jakieś rysuneczki, czasem nawet niestosowne czy niecenzuralne – mówi rozmówczyni Tomasza Miary.

Na wystawie w Museo del Prado oglądać można zarówno dzieła dawnych mistrzów, jak i współczesne obrazy. Nie są one poukładane chronologicznie, ani według stylów artystycznych czy tematyki. Kluczem jest wyłącznie to, co widać na odwrocie. Wystawa "Rewersy" będzie czynna do 3 marca 2024 roku.

Posłuchaj

9:13

Ukryte oblicza znanych dzieł na niecodziennej wystawie w Madrycie (Trójka do trzeciej)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Czytaj też: 

• "Tycjan i inni. Najnowsze dzieła Zamku Królewskiego na Wawelu". Nowa wystawa w krakowskim muzeum
• Obraz w obrazie, czyli zaskakujące tajemnice dzieł mistrzów malarstwa

***

Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Tomasz Miara
Gość: dr Grażyna Bastek (historyk sztuki)
Data emisji: 5.12.2023
Godzina emisji: 13.31

kc/mo