Zamek Gryfitów – renesansowa wizytówka Szczecina (Trójka po królewsku)
Zamek Książąt Pomorskich – renesansowa wizytówka Szczecina
2023-10-25, 13:10 | aktualizacja 2023-10-25, 13:10
Kiedyś był siedzibą znakomitego rodu Gryfitów, potem mieściły się w nim biura i urzędy, a dziś jest jednym z najchętniej odwiedzanych miejsc w Szczecinie. XIV-wieczny Zamek Książąt Pomorskich jest kolejnym przystankiem na trasie "Trójki po królewsku".
- Renesansowy Zamek Książąt Pomorskich jest symbolem Szczecina. Należy do najpiękniejszych budowli tego typu w Polsce.
- Swoje powstanie w XII wieku zawdzięcza Gryfitom, którzy przez kolejne stulecia systematycznie rozbudowywali swoją piękną i wielką siedzibę.
- Wraz z pobliskimi Wałami Chrobrego zamek jest jednym z najchętniej odwiedzanych przez turystów miejsc w Szczecinie.
Historia pierwszej pomorskiej budowli Gryfitów sięga przełomu XII i XIII wieku. Właśnie wtedy książę Bogusław II postanowił przenieść swoją siedzibę z Kamienia Pomorskiego do Szczecina. W czasie panowania Barnima I Dobrego (1227-1278) budowla została powiększona, a w latach czterdziestych XIII wieku Szczecin uzyskał magdeburskie prawa miejskie.
Zamek z XIV wieku
Budowę zamku rozpoczął w latach czterdziestych XIV wieku książę Barnim III Wielki. Z powodu gwałtownego protestu mieszczan zaprzestał prac, lecz po zażegnaniu konfliktu podjął je na nowo i zbudował długi budynek mieszkalny z obronną wieżą, tzw. kamienny dom. Nieopodal, ale już poza terenem założenia, powstała kaplica św. Ottona.
Po kolejnym buncie mieszkańców, tym razem w 1428 roku, rada miejska, w dowód wdzięczności za okazaną pomoc, przekazała księciu Kazimierzowi V fundusze na rozbudowę zamku. Prace ruszyły za panowania kolejnego władcy, Bogusława X Wielkiego. Pod koniec XV wieku w zamku odbyło się przyjęcie weselne księcia Bogusława z Anną Jagiellonką, córką króla Kazimierza Jagiellończyka. Było ono opisywane w kronikach jako jedno z najbardziej hucznych w dziejach rezydencji.
Przejście od gotyku do renesansu
W latach siedemdziesiątych XVI wieku warownia straciła swoją gotycką formę. Rozebrano stare budynki, a w ich miejscu powstały nowe skrzydła zachodnie i północne. W ten sposób zamek został zamknięty w czworokąt. Przebudową zajęli się specjalnie sprowadzeni z Włoch mistrzowie sztuki renesansowej – architekci, kamieniarze i rzemieślnicy.
Na początku XVII wieku, w czasie panowania Filipów I i II, po wschodniej stronie powstał okazały trójkondygnacyjny budynek, tzw. skrzydło muzealne. Umieszczono tam zbrojownię, bibliotekę, dzieła sztuki i zbiory przyrodnicze. W pobliżu zamku założono także ogród z letnim pawilonem.
Źródło: YouTube / Pałac Młodzieży w Szczecinie
Powolny upadek i odrodzenie zamku w Szczecinie
W 1637 roku, po śmierci ostatniego księcia Pomorskiego Bogusława XIV, zamek stracił na znaczeniu. Niemniej jednak na początku XVIII wieku był rezydencją królowej Katarzyny Leszczyńskiej, a potem króla Stanisława Leszczyńskiego. Gdy Szczecin znalazł się w granicach Polski, budynek stał się miejscem pracy urzędników państwowych i z biegiem lat był coraz bardziej zaniedbywany.
W sierpniu 1944 roku naloty aliantów doprowadziły gmach do ruiny. Do stanu, który znamy dziś, doprowadziły go prace remontowe rozpoczęte pod koniec lat 50. i zakończone trzy dekady później.
Od tamtej pory zamek służy mieszkańcom jako muzeum i miejsce imprez kulturalnych. Jest też jednym z najważniejszych zabytków Szczecina, wraz z położonymi tuż obok Wałami Chrobrego należącym do miejsc najchętniej odwiedzanych przez turystów.
Posłuchaj
4:29
Dodaj do playlisty
Czytaj też:
- Zamek królewski w Kole: jedne z najbardziej malowniczych ruin w Wielkopolsce
- Czerna: renesansowy zamek z pięknymi sklepieniami i widowiskową jadalnią
***
Tytuł audycji: Trójka po królewsku
Prowadzi: Marta Piasecka
Data emisji: 25.10.2023
Godzina emisji: 10.48
kc