Narodowe czytanie 2023: "Nad Niemnem" (Zapraszamy na weekend/Trójka)
Narodowe Czytanie 2023: dlaczego warto sięgnąć po "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej?
2023-09-08, 12:09 | aktualizacja 2023-09-08, 15:09
Wielkimi krokami zbliża się Narodowe Czytanie 2023, które odbędzie się w sobotę, 9 września. W tym roku pochylamy się nad dziełem, które przez swoje piękne, lecz długie opisy przyrody może być wyzwaniem nie tylko dla licealistów. A jednak "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej na pewno jest w stanie pozytywnie zaskoczyć swoich czytelników.
- "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej ukazywało się w odcinkach w "Tygodniku Ilustrowanym" od stycznia do grudnia 1887 roku. Trzytomowe wydanie książkowe ukazało się w roku następnym.
- W "Nad Niemnem" Orzeszkowa zawarła m.in. opisy 140 gatunków roślin o nazwach specjalistycznych lub potocznych.
"Lalka" kontra "Nad Niemnem"
Kiedy w liceum omawia się polską literaturę pozytywistyczną, uczniowie dzielą się na dwie frakcje: tych, którzy wolą "Lalkę" Bolesława Prusa, i zwolenników "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej. Warszawska historia bogatego kupca Stanisława Wokulskiego nieszczęśliwie zakochanego w zubożałej arystokratce Izabeli Łęckiej zazwyczaj zdecydowanie wygrywa z pozytywnie zakończoną historią Justyny Orzelskiej i jej uczucia do Jana Bohatyrowicza rozgrywającą się w pięknych litewskich krajobrazach rzeki Niemen. Ci, którzy wybrali powieść Prusa, wskazują na jej żywą akcję i bogate tło obyczajowe, wielbiciele Orzeszkowej wskazują na niezwykły realizm i szczegółowość opisów, nie tylko przyrody. Warto też zwrócić uwagę na jeszcze jeden podział: "Nad Niemnem" wybierają przede wszystkim panie, "Lalkę" panowie.
Powieść przesadnie realistyczna
– Mamy dziewczynę z miasta, która jest już znudzona stylem życia mężczyzn, jakich znała, i jedzie na wieś odpocząć. Ma się nie zakochiwać, ale oczywiście się zakochuje: siła człowieka związanego z naturą tak ją pochłania, że postanawia zmienić swoje życie – opisuje fabułę powieści Anna Korycińska (babaodpolskiego.pl). – To jest powieść realistyczna, pisana przez kobietę, więc jest bardzo, przesadnie wręcz, realistyczna. Mamy tam bardzo szczegółowe opisy przyrody: podobno ci, którzy ich nie czytają, idą do piekła – śmieje się.
– Ale Orzeszkowa musiała tak napisać, ponieważ rywalizowała na rynku literackim z mężczyznami. A skoro była moda na realizm, to ona, jako kobieta, musiała bardzo się postarać – dodaje.
Para prezydencka zaprasza na tegoroczne Narodowe Czytanie/YouTube TVP Info
Orzeszkowa feministka?
Postać Justyny Orzelskiej, jak głosi pogłoska, jest wzorowana na samej Orzeszkowej, na co ma wskazywać zbieżność nazwisk. – To jest osoba bardzo rozsądna, taka, która wie, czego chce. W czasach, w których nie mieściło to się wręcz w głowie, Justyna ma odwagę postawić na swoim. I mimo tego, że wie, że jej życie będzie polegało na pracy, to jednak dąży do tego szczęścia z osobą, którą kocha, niezależnie od tego, z jakiego stanu ten mężczyzna się wywodzi – tłumaczy nauczycielka języka polskiego Izabela Kasperek (wiedzazwami.com.pl). Skąd więc odbiór dzieła Orzeszkowej jako trzytomowej nudy? – Podstawową kwestią jest wina systemu edukacji, który nam narzuca określony sposób widzenia tej powieści – wskazuje.
Polskie Radio, partner medialny Narodowego Czytania 2023, przygotowało specjalny serwis internetowy oraz zaplanowało szereg relacji reporterskich i transmisji prosto z Ogrodu Saskiego w Warszawie.
Przeczytaj także:
- Powstanie styczniowe w "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej
- Narodowe Czytanie "Nad Niemnem". Janusz Kukuła: Eliza Orzeszkowa byłaby bardzo szczęśliwa
- Narodowe Czytanie "Nad Niemnem". Kto wystąpi w Ogrodzie Saskim w Warszawie?
- "Nad Niemnem" na Narodowym Czytaniu - kulisy przygotowań
Posłuchaj
3:14
Dodaj do playlisty
***
Tytuł audycji: Zapraszamy na weekend
Prowadzi: Piotr Firan
Autor materiału reporterskiego: Bartosz Bielecki
Data emisji: 8.09.2023
Godzina emisji: 10.18
pr