Wielki aktor, autorytet, mistrz słowa. Rzecz o Gustawie Holoubku

Gustaw Holoubek - znakomity aktor teatralny, filmowy, radiowy i telewizyjny, także reżyser, pedagog, dyrektor teatrów - urodził się 21 kwietnia 1923 roku. Debiutował na deskach Teatru Starego 1 marca 1947 roku rolą Charysa w "Odysie u Feaków" Stefana Flukowskiego w reżyserii Józefa Karbowskiego. W 1958 roku Gustaw Holoubek przeniósł się do Warszawy, gdzie występował najpierw na deskach Teatru Polskiego, później Teatru Dramatycznego, Teatru Narodowego i Teatru Ateneum.

Poprzez swoją działalność Gustaw Holoubek wpływał na postrzeganie teatru wśród społeczeństwa. Pokazywał, że jest to miejsce zdolne do zmiany rzeczywistości. Przykładem na to jest jego występ w "Dziadach" w reżyserii Kazimierza Dejmka. Wokół tego spektaklu krążą legendy: decyzja o jego zdjęciu, podjęta przez PRL-owską cenzurę, stała się impulsem studenckich protestów i początkiem Marca ’68.

– "Dziady" trafiły na beczkę prochu. Były lontem, który zapalił gromadzone wówczas okoliczności polityczne – opowiadał Gustaw Holoubek. – Przedstawienie odznaczało się prostotą: obdarciem ze wszystkich pseudoromantycznych meandrów na rzecz przejrzystości intelektualnej. (...) Najtrudniej mi o tym mówić, ale przyczyniła się do tego także moja interpretacja Konrada-Gustawa. Zmierzała ona do buntu przeciw tradycji, jaka towarzyszyła tej roli: buntu przeciw "romantycznemu" przedstawianiu postaci, która polegała na straszliwym wdaniu się w sferę emocjonalną i utratą całej sfery myślowej – oceniał aktor.

Magdalena Zawadzka opisuje spektakl i późniejsze wydarzenia z nim związane, jako "nieprawdopodobne". – Stanisław Dygat, przyjaciel Gustawa i znakomity pisarz, powiedział, że gdyby Gustaw coś wtedy krzyknął do ludzi, na przykład "Na Belweder!", to poszliby – wspomina aktorka. – Gustaw podszedł do tej roli w taki sposób, że to myśl i słowo napędzało emocje. Jego Wielka Improwizacja nie jest tylko szaleństwem, wykrzykiwaniem, ale to wszystko jest bardzo dokumentalne, merytoryczne.

Najczęściej czytane:

• Setne urodziny Gustawa Holoubka i gdańskie święto autorów przekładów
• "Ujęło mnie szaleństwo i radość twórcza". Oskar Hamerski zdradza, dlaczego został aktorem

Aktorstwo bierze się z głowy

Wiele osób zajmujących się teatrem uważa, że aktorów pokroju Gustawa Holoubka już nie ma, i nie będzie. Eksperci analizując grę aktorską mistrza zwracają uwagę na jego przenikliwą inteligencję, która umożliwiała kreować w głowie swoją wizję roli. – Wszystko jest z głowy. Stamtąd pochodzi słowo, a ono buduje ruch i gest. (...) Ruch wynika ze słowa, emocji i tego, co powstało w głowie – zaznacza Magdalena Zawadzka.

– Nie wiem, kiedy Gustaw przygotowywał role, uczył się gigantycznych tekstów na pamięć. Nigdy sobą nie absorbował. (...) Miał świetną pamięć i wszystko powstawało w jego głowie. Znany był z tego, że nigdy nie pokazywał do końca tego, co zamierza. Nie dlatego, aby upokorzyć kolegów; po prostu próbował, i tego też mnie uczył: nigdy nie próbuj do końca, ponieważ to się zmienia – wspomina aktorka.

Posłuchaj

1:05:58

Wielki aktor, autorytet, mistrz słowa. Rzecz o Gustawie Holoubku

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: W antrakcie
Prowadzi: Malwina Kiepiel, Magda Kuydowicz
Data emisji: 22.04.2023
Godziny emisji: 12.07

qch/kd