Zamek w Rzeszowie – od Spytka Ligęzy po lokatorów w togach
Zamek w Rzeszowie – od Spytka Ligęzy po lokatorów w togach
2023-03-15, 12:03 | aktualizacja 2023-03-15, 12:03
Na razie mieści się w nim sąd okręgowy, ale w przyszłości może stać się turystyczną wizytówką miasta – należący niegdyś do Lubomirskich zamek w Rzeszowie ma korzenie sięgające XVI wieku.
Pierwszy zamek wybudowano w Rzeszowie na polecenie kasztelana Mikołaja Spytka Ligęzy. Składał się z murowanego, piętrowego domu otoczonego budynkami gospodarczymi. Zabudowania otaczał półtorametrowej grubości mur wyposażony w otwory strzelnicze, a dodatkowe walory obronne zapewniała baszta umieszczona w południowo-wschodniej części kompleksu.
Mimo tych wszystkich umocnień, na początku XVII wieku zamek został zdobyty – i to dwukrotnie – przez bratanka jego właściciela, Andrzeja Ligęzę. Po uporaniu się z niesfornym krewniakiem Mikołaj postanowił rozbudować swą siedzibę. W 1620 roku zyskała ona formę palacco in fortezza. – Ta nazwa określa specyficzny rodzaj pałacu, który posiadał cechy obronne. Bardzo często był otoczony umocnieniami w postaci bastionów – tłumaczy znawca zamków i pałaców Marek Gaworski.
Po śmierci Ligęzy w 1637 roku majątek odziedziczyła jego córka Konstancja i jej mąż, marszałek wielki koronny i hetman polny koronny Jerzy Sebastiany Lubomirski herbu Szreniawa. Ten jednak bardziej dbał o swój drugi zamek w Łańcucie, dlatego rzeszowska posiadłość pozostawała zaniedbana, dopóki nie przeszła na własność syna Jerzego, Hieronima Augustyna Lubomirskiego.
Sądowo-więzienne losy rzeszowskiego zamku
Rozbudowany przez niego ponownie zamek mocno ucierpiał na skutek potopu szwedzkiego, a później dodatkowo z rąk wojsk rosyjskich, które zaatakowały go w drugiej połowie XVIII wieku. W następnym stuleciu Lubomirscy sprzedali majątek władzom austriackim, które umieściły w nim sąd oraz więzienie. Konstrukcja z czasem podupadła na tyle, że na początku XX wieku postanowiono ją zburzyć i odbudować od zera w formie zbliżonej do tej sprzed dwóch stuleci.
Dziś w zamku mieści się siedziba sądu okręgowego, ale planowane jest jego przejęcie przez miasto. Wówczas mógłby zostać udostępniony do zwiedzania i stać się jedną z największych atrakcji turystycznych Rzeszowa.
Posłuchaj
3:16
Dodaj do playlisty
Czytaj też:
- Szymbark: imponujące ruiny krzyżackiego zamku
- Błotnica Strzelecka: pałac, w którym podpisano rozejm kończący III powstanie śląskie
***
Tytuł audycji: Trójka po królewsku
Prowadzi: Marta Piasecka
Data emisji: 15.03.2023
Godzina emisji: 9.37
kc