Reklama

Burzliwe dzieje królewskiego zamku w Lublinie, świadka narodzin Rzeczypospolitej Obojga Narodów

2023-02-20, 15:02 | aktualizacja 2023-02-21, 07:02

Zamek królewski w Lublinie to jeden z największych i najpiękniejszych zamków południowej Polski. Świadek niezwykle ważnych wydarzeń historycznych, a blisko 130 lat – więzienie. Miejsce kaźni i mordów dokonywanych przez hitlerowców, a później ubeckich siepaczy. Od prawie 65 lat siedziba Muzeum Narodowego w Lublinie.

Pierwsze założenie obronne powstało w tym miejscu w XI wieku
W latach 1826-1954 w zamku lubelskim mieściło się więzienie. Od 1957 roku jest tu siedziba Muzeum Narodowego w Lublinie

Pod opieką Jagiellonów

– W XI wieku powstało tu pierwsze założenie obronne składające się z grodu i wału drewniano-ziemnego. W pierwszej połowie XIII w. na zamkowym wzgórzu została wzniesiona wieża obronna, która dała początek budowie murowanego zamku – opowiada Marek Gaworski, autor książek poświęconych polskim zamkom i pałacom. – Twierdza otoczona obronnym murem powstała za panowania Kazimierza Wielkiego. Do dzisiejszych czasów zachowały się dwie bramy, Grodzka i Krakowska: pierwsza prowadziła do grodu, druga na trakt w kierunku ówczesnej stolicy – tłumaczy.

– Bardzo ważne było położenie miasta i zamku na szlaku łączącym Kraków z Wilnem, co zapewniało mu opiekę Jagiellonów – dodaje.

Unia lubelska i hołd pruski

– W latach 20. XVI w. Zygmunt Stary przebudował zamek na trzykondygnacyjny pałac w stylu renesansowym. Co ciekawe, pierwszą kondygnację zajmowało więzienie, a na drugiej siedzibę miał sąd i starosta. Dopiero na trzeciej była królewska bogato wyposażona i zdobiona królewska siedziba – opisuje rozmówca Marty Piaseckiej.

1 lipca 1569 roku na zamku lubelskim podpisano akt unii polsko-litewskiej, który dał początek Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Niespełna trzy tygodnie później książę Albrecht Fryderyk Hohenzollern złożył hołd lenny królowi Zygmuntowi II Augustowi. To był ów słynny hołd pruski, który później namalował Jan Matejko. To był także szczyt świetności miasta i zamku.

Ruiny, więzienie, muzeum

W czasie potopu szwedzkiego Lublin zajmowały wojska szwedzkie, moskiewskie i węgierskie co doprowadziło do ogromnych zniszczeń zamku i mimo podejmowanych prób odbudowy popadał on przez kolejne półtora wieku w ruinę. Dopiero w latach 1822-1826 wzniesiono tu całkowicie nową budowlę z przeznaczeniem na więzienie i taką funkcję pełniło ona przez kolejnych 128 lat.