Siedem, dziewięć, jedenaście. Ile i jakich potraw tradycyjnie stawiano na polskich stołach w Wigilię? (Zapraszamy na weekend)
Stół wigilijny. Dwanaście potraw to tradycja czy jednak nowość?
2022-12-23, 13:12 | aktualizacja 2022-12-23, 15:12
Spróbowanie każdej z dwunastu potraw, jakie znajdą się na wigilijnym stole, wydaje się nam się dziś prawie obowiązkiem. To z jednej strony szacunek wobec osób, które włożyły wysiłek w ich przygotowanie, z drugiej strony pewne zobowiązanie wobec tradycji. Czy wiemy jednak, jak stara jest tradycja dwunastu potraw na świątecznym stole?
- Parzyście czy nieparzyście? Ile potraw przez stulecia podawano na polskich stołach w wigilijny wieczór?
- Tradycja czy nowoczesność, czyli sałatka jarzynowa kontra seler w wodorostach
- Bigos. Doskonały przykład jedności w różnorodności.
– Według etnografów całkiem niedawno liczba potraw musiała być nieparzysta – opowiada Igor Górewicz, znawca Słowian, autor książek i kanału na YouTubie o tej tematyce. – W chłopskich domach było siedem potraw, w szlacheckich – dziewięć. Tylko na pańskich stołach można było naliczyć potraw jedenaście – wyjaśnia.
Kulinarna wyprawa w świat
Dziś potraw na wigilijnych stołach jest zazwyczaj dwanaście, choć ich lista różni się od siebie pod względem regionu i rodziny. Część dań, o których myślimy jako o tradycyjnych, nie pojawia się na stołach świątecznych od stuleci, nie są typowo polskie. – Śledzie możemy zrobić po japońsku, żydowsku, cygańsku. Załapuje się też wersja kaszubska – mówi Wiktoria Górecka, kucharka i psycholog żywienia. – W kuchni polskiej mamy ogromny głód "innego". To też ogromna przygoda, wyprawa w świat – ocenia.
Jak zauważa, nieco inne podejście do tradycji świątecznej ma młode pokolenie. – Zaczyna ono robić swoje reinterpretacje. Coraz częściej się mówi, że seler przygotowywany w wodorostach jest nową polską, wegańską tradycją – dodaje. Ale czy naprawdę to danie ma szansę na przebicie popularnością sałatki jarzynowej?
W święta najważniejsze jest spotkanie
Tradycja z nowoczesnością co do zasady stoją w opozycji, a co za tym idzie, mogą prowadzić do sporu. – Powodem kłótni może być w zasadzie wszystko, ale to też kwestia tego, jak do wszystkiego podejdziemy – mówi psycholog Izabela Kielczyk. – Mamy prawo nie zjeść karpia, którego nie lubimy. Możemy powiedzieć, że nam nie smakuje i zjemy coś innego – dodaje. Jednocześnie warto pamiętać, aby robić to bez złości czy pretensji, że ktoś takie danie przygotował.
Posłuchaj
3:47
Dodaj do playlisty
Warto raczej szukać tego, co nas łączy. Wśród tych dwunastu potraw jest jedno danie, które może być międzypokoleniowym pomostem. – Bigos, to jest ta przestrzeń do reinterpretacji: co może do niego trafiać, jak go podgrzewać. Same rozmowy o tym, jak powinien być przygotowywany, to jest jak polska kuchnia fusion – łączenie różnych elementów i zamienianie ich… w bigos – mówi Wiktoria Górecka.
Wigilia, o czym wszyscy powinniśmy pamiętać, nie powinna kończyć się na dwunastu potrawach. Przede wszystkim powinna być spotkaniem. – Rozmową, negocjacjami. Menu może być poszerzone, ale może też się zmieniać, żeby nie jeść nadmiarowo. To może być dwanaście potraw plus te nowe, które możemy wspólnie ustalać – zachęca rozmówczyni Pawła Turskiego.
Tradycyjna Kapusta z Grzybami na Wigilię/Uwaga Babcia Gotuje
***
Tytuł audycji: Zapraszamy na weekend
Prowadzi: Piotr Firan
Autor materiału reporterskiego: Paweł Turski
Data emisji: 23.12.2022
Godziny emisji: 11.14
gs/kor