Podłaźniczki i światy – bożonarodzeniowe tradycje bliskie naszej kulturze

Dekorowanie choinek to zwyczaj starszy niż chrześcijaństwo, związany z kultem wiecznie zielonego drzewka. Z Bożym Narodzeniem kojarzy się dopiero od XVI wieku, i to najpierw w wersji protestanckiej, popularnej zwłaszcza w Niemczech, a dopiero później katolickiej. Jeśli chodzi o składane pod choinką prezenty, to nawet w obrębie Polski nie ma zgodności co do tego, kto je tam dostarcza – w jednym regionie jest to św. mikołaj, gdzie indziej gwiazdor, a jeszcze gdzie indziej aniołek lub Dzieciątko.

Sianko dla duszy

Sama wieczerza wigilijna jest tradycją, której hołdowali nasi słowiańscy przodkowie, jednak znaczenie jej poszczególnych elementów nie jest dziś takie samo, jak przed wiekami. Dotyczy to na przykład wkładanego pod obrus sianka, które kiedyś służyło zupełnie innym celom. – Wierzono, że podczas wieczerzy wigilijnej żywi jednoczą się ze zmarłymi. Dlatego rozścielano siano na podłodze, żeby duszom łatwiej było przejść – tłumaczyła w Trójce Magdalena Jaszczołt z Państwowego Muzeum Etnograficznego.

Podłaźniczka i polski świat

Fakt, że Wigiliom naszych pradziadków nie towarzyszyła znana nam choinka, nie oznacza, że rezygnowali oni z dekorowania swych izb na ten uroczysty dzień. Jedną z popularnych ozdób była tzw. podłaźniczka, czyli uwieszony u sufitu czubek drzewa iglastego, udekorowany wykonanymi ze słomy lub z bibuły pająkami, jabłkami, orzechami, bądź też "światami" stworzonymi z opłatków. To właśnie owe światy są polskim wkładem w bożonarodzeniową tradycję. Trzymano je w domach jeszcze długo po Wigilii, wierząc, że ich obecność przynosi domownikom szczęście i błogosławieństwo Boże.

Bożonarodzeniowe tradycje bliskie naszej kulturze (Trójka przed południem)

2:09

Dodaj do playlisty

Czytaj też: 

• Święta z radiową Trójką. Zapraszamy! [SPRAWDŹ]
• Stres i poszukiwania prezentu idealnego. Jak nie ulec świątecznej gorączce?
• Bombka choinkowa – przełomowy wynalazek ubogiego hutnika

***

Tytuł audycji: Trójka przed południem
Prowadzi: Piotr Firan
Autor materiału: Józef Niewiarowski
Data emisji: 22.12.2022
Godzina emisji: 11.44

kc/kor