Skąd wzięły się nazwy popularnych potraw? Językoznawczyni odpowiada (Pora na Trójkę)
Polsko-ukraińskie pierogi ruskie i ziele angielskie z Meksyku. Tajemnice nazw potraw
2022-07-29, 07:07 | aktualizacja 2022-07-30, 20:07
Barszcz ukraiński, ryba po grecku, karp po żydowsku, pierogi ruskie – skąd wzięły się te nazwy? Jak się okazuje, nie w każdym przypadku nawiązują one do miejsc ich faktycznego pochodzenia. Tajemnice skrywające nazwy popularnych dań i przypraw odsłoniła przed nami dr Ewelina Kwapień, językoznawczyni z Uniwersytetu Warszawskiego.
Tajemnica ryby po grecku
W książkach kucharskich znajdziemy sporo określeń przypraw i dań, nawiązujących do nazw geograficznych, ale nie musi to być faktyczne miejsce ich pochodzenia. Idealnym przykładem może być tutaj ryba po grecku – smażone kawałki lub filety rybne w sosie warzywnym, podawane na ciepło lub na zimno.
– Jedno wyjaśnienie jest takie, że jest to ryba podawana z sosem z warzyw takich jak marchew, pietruszka, por, cebula i pomidory. Sos ten występuje w Grecji w podobnej postaci. Zatem właściwszą nazwą byłaby ryba z sosem greckim – wyjaśniła językoznawczyni z Uniwersytetu Warszawskiego dr Ewelina Kwapień. – Spotkałam się także z drugim możliwym wyjaśnieniem pochodzenia tej nazwy – nie pochodzi ona od Greków z Półwyspu Bałkańskiego, lecz od unitów czy też grekokatolików, którzy dawniej popularnie nazywani byli Grekami od greckiej, to znaczy wschodniej, liturgii.
Najczęściej czytane
- Barszcz ukraiński na liście UNESCO. Jak przyrządzić go zgodnie z tradycją?;
- W pandemii jak na wojnie. Czy wydarzenia ostatnich 2 lat przeobraziły nasz język?;
- Od "miłości" po "żółć". Które polskie słowa są… najbardziej polskie?
Ziele angielskie, ale z Meksyku
Mamy też przyprawy, które w pewien sposób swoją nazwą oszukują nas co do swojego miejsca pochodzenia. I tu kolejny przykład – ziele angielskie, któremu, jak się okazuje, do Anglii daleko.
– Ziele angielskie to owoce korzennika lekarskiego, który pochodzą z Ameryki Środkowej i Meksyku, a były transportowane z Hiszpanii. Dopiero później stały się bardzo popularne w Anglii. Stamtąd zaczęto sprowadzać je do Polski – mówi ekspertka.
Pierogi ruskie – polsko-ukraińska sprawa
Na koniec przykład, który od kilku miesięcy budzi szczególnie dużo dyskusji – pierogi ruskie. Polacy, w geście sprzeciwu wobec rosyjskiej inwazji na Ukrainie, zaczęli nazywać je pierogami ukraińskimi. Skąd faktycznie pochodzi ich nazwa? Przymiotnik "ruskie" pochodzi od Rosji, czy może od Rusi?
– Nazwa pierogów ruskich pochodzi od nazwy krainy historycznej Rusi Czerwonej, która wchodziła w obręb Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a także dawnych polskich Kresów Wschodnich. Rosjanie mieli zatem prawo nazywać te pierogi pierogami polskimi. Dziś jest to teren wschodniej Polski i zachodniej Ukrainy, dlatego możemy nazywać te pierogi ukraińskimi – tłumaczy dr Ewelina Kwapień.
Posłuchaj
3:40
Dodaj do playlisty
***
Tytuł audycji: Pora na Trójkę
Prowadzi: Witold Lazar
Autor materiału reporterskiego: Michał Fedusio
Data emisji: 29.07.2022
Godziny emisji: 7.13
kr