"Polska naszych marzeń". Kresy Wschodnie w prozie Wiesława Helaka

"Kresowa" twórczość Wiesława Helaka. "Niemożność powrotu na Kresy we mnie została"

Czy Kresy Wschodnie Rzeczpospolitej są jeszcze obecne we współczesnej literaturze polskiej? Patrząc na twórczość prozaika i filmowca Wiesława Helaka, można odpowiedzieć na to pytanie twierdząco. Większość, jeżeli nie każda z jego książek – "Lwowska noc" (2012), "Scenariusze syberyjskie" (2013), "Tryhubowa" (2014), "Tchnienie" (2015), "Nad Zbruczem" (2017), "Góra Tabor" (2022) i najnowsza "W stronę Seretu" (2021) skupia się właśnie na tych terenach.

Cała rodzina Wiesława Helaka pochodzi z południowej części Kresów. Jego dzieciństwo upłynęło na słuchaniu rodzinnych opowieści o tych terenach. Wiele z nich dotyczyło wywózki części rodziny autora na Sybir, z których ta nigdy nie powróciła. – Ten ślad był na tyle mocny, że w rodzinie mówiło się o tym cały czas – wspominał w Trójce Wiesław Helak. – Myślę, że w Polsce jest wiele rodzin, mających dramatyczny moment w swojej historii. Dla naszej rodziny takim momentem była wywózka na Sybir. Ta niemożność powrotu na Kresy we mnie została. To najważniejsze źródło mojej twórczości – stwierdził.

• Biografie językowe Kresowiaków i wspomnienie Winnicy;
• „Utracony Wschód” - Kresy Wschodnie a tożsamość narodowa;
• Na Kresach celebracja!

Powieści o "Polsce z naszych marzeń"

Twórczość literacka Helaka nie wyróżnia się tylko tematyką, ale także żywym językiem. Prowadzący "Trójkę literacką" Tomasz Zapert zwrócił uwagę na obecne w literackiej twórczości Helaka niezwykłe opisy koni, nazywając nawet prozaika "Kossakiem pióra". 

– To proza absolutnie arcydzielna – ocenił krytyk literacki Krzysztof Masłoń. – Wyróżnik Kresowy tych utworów jest znaczący, ale tak naprawdę Wiesław Helak pisze o Polsce – jeszcze tej z Kresami lub tej powojennej, już bez Kresów, ale cały czas opowiada o Polsce z naszych marzeń. O tych snach są powieści Wiesława Helaka – powiedział.

Zanim Wiesław Helak chwycił za pióro, był filmowcem. Czy kiedykolwiek zdołał przenieść swoją fascynację Kresami Wschodnimi na obraz? – Miałem nadzieję, że gdy skończy się komunizm, będę mógł zrealizować moje "wschodnie" tematy, które opisałem w swoich powieściach. Okazało się, że nie ma klimatu, że nikogo to nie interesuje. To było dla mnie straszne przeżycie – mówił pisarz, który zaraz przyznał, że pod koniec życia swoich rodziców chciał powrócić do filmu. – Chciałem wrócić do losów polskich zesłańców z końca XIX wieku, do ich historii życia, bo one nie zostały w żaden sposób opowiedziane.

Kresy Wschodnie – raj utracony. Twórczość Wiesława Helaka (Trójka literacka)

49:43

Dodaj do playlisty

Nad Zbruczem. Pożegnanie ze światem ziemiaństwa/Krakowski Klub Wtorkowy

***

Tytuł audycji: Trójka literacka
Prowadzi: Tomasz Zapert
Goście: Wiesław Helak (pisarz, filmowiec), Krzysztof Masłoń (krytyk literacki)
Data emisji: 17.07.2022
Godzina emisji: 14.09

kr