Optyka i kolor. Prace Wojciecha Fangora dostępne w Toruniu

• Wojciech Fangor to malarz, rysownik, rzeźbiarz i plakacista, wybitny polski artysta o międzynarodowej sławie.
• Wielką sławę zdobył jako plakacista. Jego prace uznaje się za wybitne osiągnięcia polskiej szkoły plakatu i wymienia jednym tchem razem z Henrykiem Tomaszewskim, Erykiem Lipińskim czy Janem Lenicą.
• Uznawany jest za jednego z ojców op-artu. Jego najbardziej znane prace, przedstawiające kolorowe koła o rozmytych konturach, są uznawane za wybitne osiągnięcie sztuki optycznej. 

Nowa, ukazująca całe spektrum działalności artystycznej, wystawa dzieł Wojciecha Fangora jest już dostępna w Centrum Sztuki Współczesnej. Odwiedziny wystawy to doskonała okazja, by zapoznać się z malarstwem, rzeźbą, plakatem i mozaikami cenionego polskiego artysty. 

– Wirujące okręgi przeszły do historii nie tylko sztuki polskiej, ale także światowej. Fangor był jednym z ojców op-artu, czyli całej tendencji, która do dziś jest aktywna w sztuce. Swój rozkwit przeżywała na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych w Stanach Zjednoczonych, a później także na całym świecie. Fangor był nowatorem, który, zanim wyjechał do USA, pierwsze wirujące obrazy z serii M stworzył w Polsce. Nigdzie tego nie podpatrzył, to było jego od samego początku – powiedział w "Trójce przed południem" Krzysztof Stanisławski, dyrektor Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu.

Posłuchaj

6:30

Optyka i kolor. Prace Wojciecha Fangora dostępne w Toruniu (Trójka przed południem)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Wojciech Fangor

Wojciech Fangor urodził się w 1922 roku. Dorastał  w zamożnej warszawskiej rodzinie. Jego ojciec robił interesy na handlu, a matka była pianistką po konserwatorium krakowskim, miała także uzdolnienia plastyczne. Rodzice zadbali o prywatne wykształcenie na wysokim poziomie, ale to matka dostrzegła talent syna i wspierała go od najmłodszych lat.

– Jak miałem 6 lat, to rysowałem perspektywą, czego dzieci na ogół nie robią – wspominał Wojciech Fangor w Polskim Radiu. – Matka była tym zaskoczona i zaniosła moje rysunki na wystawę prac dzieci w Warszawie i wszystkie je odrzucono, bo powiedziano, że to nie są dziecięce rysunki – mówił.

Wczesna twórczość i socrealizm

W czasie wojny Wojciech Fangor pobierał nauki malarstwa u profesorów Akademii Sztuk Pięknych: Tadeusza Pruszkowskiego i Felicjana Szczęsnego Kowarskiego, zaś w roku 1946 zdobył dyplom malarstwa na ASP.

Po wojnie młody malarz próbował swoich sił w oficjalnie obowiązującym nurcie estetycznym – socrealizmie. Jego prace były niekiedy dość przekorne, przez co artysta nie budził zaufania władz. Z tamtego okresu pochodzą dzieła, dzięki którym stał się rozpoznawalny: "Postaci", "Matka Koreanka" czy "Lenin w Poroninie". 

Oprowadzanie po wystawie "Wojciech Fangor. Przestrzeń jako gra" / Muzeum Narodowe w Krakowie 

Mistrz plakatu

Wojciech Fangor zainteresował się plakatem i zaczął tworzyć głównie na zlecenie Centrali Rozpowszechniania Filmów. Choć jego prace uznaje się za wybitne osiągnięcia polskiej szkoły plakatu i wymienia jednym tchem razem z Henrykiem Tomaszewskim, Erykiem Lipińskim czy Janem Lenicą, to artysta traktował to zajęcie jedynie jako formę szybkiego i dobrego zarobku. Wspominał nawet, że za wykonanie kilku plakatów-billboardów reklamujących Targi Poznańskie otrzymał dosłownie walizkę pieniędzy, za które kupił sobie mieszkanie w Warszawie. Za swoją główną domenę uważał wciąż jednak malarstwo. W pracach takich jak "Niewinni czarodzieje", "Nędznicy", "Zbrodnia i kara" czy "Na wschód od Edenu" wybija się jego charakterystyczny styl – uproszczona do granic gruba kreska lub plama koloru oraz twarze i oczy.

Czytaj także:

• Wystawa prac Fangora w miniaturze. "Niektóre odnajdujemy w późniejszych realizacjach"
• Fenomen Fangora. Powrót do dzieła sprzed 60 lat

Op-art

W 1958 roku Wojciech Fangor we współpracy z architektem Stanisławem Zamecznikiem stworzyli niezwykłe "Studium przestrzeni", pierwszą na świecie instalację przestrzenną, tak zwany environment. Była to wystawa prezentującą prace Fangora ustawione w galerii w ten sposób, że razem tworzyły pewien silnie oddziałujący na widza układ. Bardzo duże znaczenie miał w tym projekcie charakter samych obrazów, przedstawiających duże kolorowe kształty o zamglonych, jakby nieostrych konturach. 

Wojciech Fangor. Optyczne wibracje - zaproszenie na wystawę / Mazowieckie centrum Kultury Współczesnej „Elektrownia” w Radomiu

Obywatel świata

Fangor mieszkał w Wiedniu, Francji, Berlinie Zachodnim, Anglii i Stanach Zjednoczonych. Jego prace znajdują się w muzeach, galeriach i kolekcjach prywatnych na całym świecie. W latach 1949–2015 zrealizował przeszło pięćdziesiąt wystaw indywidualnych, głównie w USA i Europie. Jako jedyny Polak miał indywidualną wystawę w Solomon Guggenheim Museum w Nowym Jorku w 1970, prezentującą 37 płócien prekursorskich dla zachodnich op-artowskich poszukiwań – obrazy te stały się swoistymi symbolami tego nurtu.

W 2015 roku Wojciech Fangor został doktorem honoris causa Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Zmarł w tym samym roku w Warszawie.

***

Tytuł audycji: Trójka przed południem
Prowadzi: Katarzyna Cygler
Gość: Krzysztof Stanisławski (dyrektor Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu)
Data emisji: 23.05.2022
Godzina emisji: 11.20

PR24 Historia/IAR/zch