Pałac Kultury i Nauki – symbol Warszawy czy niechciana pamiątka?

Ideologiczny koszmar z betonu i stali

Pałac Kultury i Nauki (do 1956 roku Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina) jest drugim pod względem wysokości całkowitej budynkiem w Polsce (237 metrów). Znajdujący się przy placu Defilad w Warszawie kolos został wybudowany w latach 1952–1955 według projektu radzieckiego architekta Lwa Rudniewa. Rudniew inspirował się moskiewskimi drapaczami chmur, wzorowanymi na amerykańskich wieżowcach w stylu art déco. 

– Pałac Kultury i Nauki historycznie ma rys sowiecki, a wręcz stalinowski. Decyzję o jego budowie podjęto nie w Nowym Jorku czy w Paryżu, tylko w Moskwie. Dla pokolenia powstańców Warszawy i ludzi, którzy po wojnie wrócili do stolicy, był koszmarem ideologicznym, wzbudzającym negatywne emocje – mówi varsavianista Daniel Echaust. – Proszę pamiętać, że Pałac Kultury i Nauki nie był żadnym darem Związku Radzieckiego. We wszystkich protokołach i umowach, które zostały zawarte pomiędzy stroną polską stroną a radziecką, to naród zbudował całą stolicę – podkreśla.

• Polub albo zburz, czyli długi cień Pałacu Kultury;
• Pałac Kultury i Nauki powinien zniknąć? "Argumentów, żeby to zburzyć jest kilka";
• Pałac Kultury i Nauki - kosztowny dar Stalina.

Pałac Kultury i Nauki niezniszczalny?

Są osoby, które, ze względu na historię PKiN, wolałyby, żeby zniknął on z powierzchni. Jednak, jak się okazuje, wyburzenie radzieckiej konstrukcji nie byłoby wcale takie proste.

– Wyburzenie na pewno nie wchodzi w grę, dlatego, że to jest bardzo silna konstrukcja ze stali, metalu i betonu, która ma bardzo mocne fundamenty. Kiedyś rozmawiałem z inżynierem pirotechniki, który powiedział, że nie ma takiej możliwości, żeby Pałac Kultury i Nauki po prostu wysadzić. Jedynym sposobem na jego wyeliminowanie jest po prostu jego żmudne ręczne rozbieranie.

Pałac Kultury i Nauki w Warszawie w 1955 roku Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Siedziba instytucji kultury i symbol Warszawy

Dzisiaj w Pałacu Kultury i Nauki znajdują się m.in. siedziby teatrów Studio, Dramatycznego, Lalka, 6. piętro, dwóch muzeów (Narodowego Muzeum Techniki i Muzeum Ewolucji PAN) oraz kino "Kinoteka". Poza tym budynek stanowi jeden ze znaków charakterystycznych Warszawy, podobnie jak warszawska syrenka czy Łazienki Królewskie. 

– Dobrą stroną Pałacu jest to, że jest bardzo dobrze wykonany jakościowo. Wnętrze to naprawdę wspaniałe, surowe materiały przywiezione z dalekiej Rosji. Kunszt wykonania bram i okuć jest absolutnie niebywały. Tam rzeczywiście są perły nad perłami. Byli w to zaangażowani najlepsi polscy architekci i to widać. Dzisiaj się już tak nie buduje. Dlatego paraliżuje mnie strach na myśl, co mogliby postawić w zamian – mówi Echaust.

– Naprawdę rozumiem te ideologiczne argumenty, bo one do mnie trafiają. Każdy, kto wie, czym był stalinizm, może upierać się przy tym, żeby ten pałac rozebrać. Jednak dzisiaj uważam, że Pałac dla tego miasta będzie najlepszym rozwiązaniem, dopóki nie znajdzie się nikt mądrzejszy, jakiś wybitny urbanista – podsumowuje varsavianista.

Posłuchaj

7:55

Czy Pałac Kultury i Nauki w Warszawie powinien zostać zburzony? Jeżeli tak – czym go zastąpić? (Pora na Trójkę)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Posłuchaj

4:06

Ciąg dalszy sporu o Pałac Kultury. Zostawić czy zburzyć? Materiał Michała Kowarskiego (Trójka do trzeciej)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Wykład PUTW: "Tajemnice Pałacu Kultury i Nauki" Tadeusz Bańkowski/MOK Kamyk

***

Tytuł audycji: Pora na Trójkę
Prowadzą: Karol Gnat, Witold Lazar
Autor materiału reporterskiego: Michał Kowarski
Gość: Daniel Echaust (varsavianista)
Data emisji: 09.05.2022
Godziny emisji: 8.10, 13.38

kr