Szkoła ukraińska polskiego romantyzmu – wspólne dziedzictwo

• Szkoła ukraińska polskiego romantyzmu to określenie dziewiętnastowiecznej grupy polskich poetów i pisarzy romantycznych, urodzonych na Ukrainie Prawobrzeżnej, która została wcielona do Imperium Rosyjskiego po rozbiorach Rzeczypospolitej;
• Do szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu należeli m.in. Wacław Seweryn Rzewuski, Antoni Malczewski, Seweryn Goszczyński, Aleksander Groza, Józef Bohdan Zaleski oraz Michał Grabowski.
• Początek szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu datuje się na 1819 rok, kiedy to Józef Bohdan Zaleski opublikował poemat pt. "Duma o Wacławie";
• Jak przewiduje literaturoznawca prof. Andrzej Waśko, "jedną z konsekwencji tego, co się dzieje, jest już (i będzie w najbliższych latach) wielkie zbliżenie narodów polskiego i ukraińskiego". 

Ukraina w przestrzeni polskiego romantyzmu

W epoce romantyzmu liczni twórcy epoki odwoływali się w swych utworach do terytorium, folkloru i historii Ukrainy. – Szkoła ukraińska polskiego romantyzmu to osobna kategoria, jeżeli chodzi o polski romantyzm, ale także osobna kategoria zjawisk kulturowych, jeżeli chodzi o stosunki polsko-ukraińskie. Mamy tutaj do czynienia z poważnym zjawiskiem artystycznym, literackim i ideowym, które z dzisiejszej perspektywy możemy traktować jako część wspólną dziedzictwa narodowego Polaków i Ukraińców – tłumaczył literaturoznawca prof. Andrzej Waśko.

Do szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu należeli m.in. Wacław Seweryn Rzewuski, Antoni Malczewski, Seweryn Goszczyński, Aleksander Groza, Józef Bohdan Zaleski oraz Michał Grabowski. Część znawców literatury zalicza do tej szkoły twórczość Juliusza Słowackiego i Józefa Ignacego Kraszewskiego.

Koloryt Ukrainy na polskiej ziemi

W historii stosunków polsko-ukraińskich miały miejsce zarówno dobre, jak i złe, przepełnione tragizmem momenty. Do tych pierwszych można zaliczyć pierwszą połowę XIX wieku. Początek szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu datuje się na 1819 rok, kiedy to Józef Bohdan Zaleski opublikował poemat pt. "Duma o Wacławie". W międzyczasie poeta wraz z Sewerynem Goszczyńskim i Michałem Grabowskim w okresie nauki w liceum prowadzonym przez zakon bazylianów w Humaniu stworzyli samokształceniową grupę literacką.

– Czytali prasę literacką i próbowali swoich sił w twórczości oryginalnej. Na początku lat 20. XIX wieku wszyscy trzej pojawili się w Warszawie. Przynieśli ze sobą tradycje i koloryt swojej ojczyzny, którą była Ukraina. Przenieśli ten krajobraz, te historie, ten folklor, który był wówczas modny i eksploatowany przez literaturę – opowiadał rozmówca Magdaleny Złotnickiej. 

• Ukraina polskich romantyków;
• Historia literatury ukraińskiej - Iwan Franko i Łesia Ukrainka;
• Literatura ukraińska. Co warto przeczytać?

Prof. Andrzej Waśko zauważył, że trwająca właśnie za naszą wschodnią granicą wojna przyczyni się do ponownego zetknięcia Polski i Ukrainy, także na płaszczyźnie literackiej. – To, co dzieje się obecnie, zmienia obraz świata, w jakim dotychczas żyliśmy. To jest rewolucja naszych wyobrażeń. Jedną z konsekwencji tego, co się dzieje, jest już i będzie w najbliższych latach wielkie zbliżenie narodów polskiego i ukraińskiego – przewidywał.

Szkoła ukraińska polskiego romantyzmu. Prof. Andrzej Waśko gościem Trójki (Trójka literacka)

40:03

Dodaj do playlisty

Rok Romantyzmu Polskiego

Rok 2022 został przez Sejm RP ogłoszony Rokiem Romantyzmu Polskiego. – Zrodziła się epoka, w której tworzyli genialni artyści, myśliciele i działacze polityczni, którzy w sytuacji narodowej niewoli stworzyli kraj duchowej wolności, rozwinęli programy niepodległościowe, a zarazem wynieśli polską literaturę, muzykę i malarstwo do rangi czołowych osiągnięć kultury europejskiej – podkreślono w uchwale.

***

Tytuł audycji: Trójka literacka
Prowadzi: Magdalena Złotnicka
Gość: prof. Andrzej Waśko (literaturoznawca)
Data emisji: 27.03.2022
Godzina emisji: 14.08

IAR/kr