"Fantastyczne okazy". Amonity z Łukowa (Trójka do trzeciej)
Niezwykła kolekcja amonitów z Łukowa
2022-01-12, 14:01 | aktualizacja 2022-01-13, 10:01
Amonity z Łukowa są w centrum uwagi polskich naukowców. Kolekcję dobrze zachowanych skamielin żyjących 160 mln lat temu chce wykupić od prywatnego kolekcjonera, Janusza Stanowskiego, Instytut Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk. Są tam dobrze zachowane całe szkielety, skorupy, ślimaki, małże i koralowce.
– Gdy miałem 6-7 lat, zbierałem rośliny do zielnika, wtedy nazywało się to herbarium. Później zacząłem kolekcjonować owady, czyli motyle, chrząszcze, a nawet pająki, a następnie zainteresowałem się okazami geologicznymi, głównie paleontologicznymi – wspomina Janusz Stanowski.
– Popularnie mówiąc, amonity to grupa wymarłych głowonogów. A głowonogi to dziś na przykład mątwy, kałamarnice, ośmiornice. Podstawową różnicą między tymi, które wymieniłem, a amonitami jest fakt, że ciało amonitów było zamknięte w spiralnie skręconej muszli. Gdy one żyły, ziemia wyglądała inaczej. W jurze i kredzie duże obszary naszego kraju pokrywały płytkie morza z amonitami właśnie – tłumaczy prof. Marcin Machalski z Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk.
Walory Łukowa
– W okolicach Łukowa znajduje się kilka ciemnych płatów z konkrecjami, czyli twardymi, wapiennymi bułami, w których właśnie są amonity – dodaje profesor. – Te buły preparowało się przy pomocy dłuta i młotka, najlepiej na worku z piaskiem, żeby nie uszkodzić skamieniałości, które mogły być w środku – opowiada kolekcjoner.
– Łuków ma jeden olbrzymi walor: tutaj zachowały się muszle niezmienione. Przez 160 milionów lat przetrwała ich struktura, piękna barwa. Takie okazy są poszukiwane i przez kolekcjonerów, i paleontologów – wyjaśnia Marcin Machalski.
Promocja polskiej nauki
– Chciałem, żeby kolekcja przeszła w dobre ręce. Nie było mnie jednak stać, aby przekazać ją za darmo, bo włożyłem w to dużo pracy, zdrowia i pieniędzy – mówi Janusz Stanowski.
Posłuchaj
3:23
Dodaj do playlisty
– Ten zbiór jest nie tylko unikatowy, ale daje duże możliwości, aby polska nauka i polscy naukowcy zapisali się na kartach światowej historii. Została uruchomiona zbiórka funduszy, która jest szansą, żeby zaangażować społeczeństwo w tworzenie nauki. U nas bardzo często pomija się tę drogę, na świecie jest to już bardziej ugruntowane – podkreśla dr Monika Koperska ze Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki.
Zrzutka na bezcenną kolekcję amonitów / Crazy Nauka
– Celem jest to, aby kolekcja trafiła do naszej placówki jako placówki naukowej. Chcemy ją prezentować i zachować dla przyszłych pokoleń. Fantastyczne, piękne skamieniałości chcielibyśmy umieścić w Muzeum Ewolucji Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk – podsumowuje prof. Marcin Machalski.
***
Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Mateusz Drozda
Autor materiału reporterskiego: Przemysław Cięgotura
Data emisji: 12.01.2022
Godzina emisji: 14.15
mk