Wystawa „Enigma. Zagadka rozwiązana” w warszawskiej Kordegardzie (Trójka do trzeciej)
Enigma – wielki sukces polskiego wywiadu
2021-11-09, 14:11 | aktualizacja 2021-11-10, 12:11
W dniach 9-28 listopada br. w warszawskiej galerii Kordegarda prezentowana jest wystawa "Enigma. Zagadka rozwiązana", przygotowana we współpracy Muzeum Historii Polski i Narodowego Centrum Kultury. Po raz pierwszy w Polsce zostanie pokazana szerokiej publiczności wykonana przez polski wywiad replika niemieckiej Enigmy, wykorzystywana w działaniach militarnych. Ten eksponat, dokumentujący wielki sukces wywiadu II Rzeczypospolitej, jest jednym z najcenniejszych obiektów w kolekcji Muzeum Historii Polski.
Replika Enigmy, będąca dziełem polskich kryptologów i inżynierów, wykorzystywana do łamania niemieckich szyfrów, jest unikatem na skalę światową – jedynym zachowanym obiektem tego rodzaju udostępnionym publiczności i badaczom. Ekspozycja opowiada zarówno historię eksponatu, jak i drogę Polaków do rozwiązania zagadki niemieckiej maszyny szyfrującej.
Centrum Szyfrów Enigma w Poznaniu przypomni historię polskich kryptologów
Posłuchaj
7:55
Dodaj do playlisty
Najpierw wywiad i matematycy
Złamanie kodu Enigmy było jednym z największych osiągnięć polskich kryptologów i polskiego wywiadu, które walnie przyczyniło się do pokonania Niemiec w czasie II wojny światowej. – Właściwie to jest jedyne albo jedno z nielicznych świadectw materialnych tego polskiego wkładu w zwycięstwo nad III Rzeszą. I sukcesów polskiego wywiadu odniesionych jeszcze przed wojną na płaszczyźnie kryptologii – tłumaczy Michał Nałęcz-Nieniewski z Muzeum Historii Polski, kurator wystawy.
Złamanie kodu niemieckiej maszyny już w grudniu 1932 r. było wielkim sukcesem nie tylko polskiego Biura Szyfrów i pracujących w nim kryptologów, lecz także polskiej nauki. Trzej matematycy z Uniwersytetu Poznańskiego – Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski – dokonali matematycznej analizy niemieckich szyfrów i opracowali system, który pozwalał na odczytywanie wiadomości kodowanych przez Enigmę. To była jednak tylko połowa sukcesu. Ze względu na ciągłe udoskonalanie maszyny i procedur szyfrowania przez Niemców oraz znaczną ilość informacji przechwytywanych przez polski wywiad wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce wymagało zaangażowania coraz większej liczby osób, a od pewnego momentu – budowy maszyn wspomagających pracę polskich kryptologów.
Potem – inżynierowie
Wówczas kluczowa okazała się rola inżynierów z założonej przez polski wywiad warszawskiej wytwórni AVA – przede wszystkim Antoniego Pallutha, Edwarda Fokczyńskiego oraz braci Ludomira i Leonarda Danilewiczów.
– Żaden z twórców polskiej repliki nigdy nie widział wojskowej maszyny szyfrującej Enigma, zostało to wykonane na bazie modelu matematycznego przez naszych równie wybitnych inżynierów z firmy radiotechnicznej AVA – opowiada Michał Nałęcz-Nieniewski. – Ekspozycja jest hołdem zarówno dla polskiego wywiadu, jak i dla wybitnych naukowców, ale także dla tych inżynierów, którzy byli w stanie stworzyć tę maszynę – dodaje.
Enigma – sukces poznańskich matematyków/YouTube Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
***
Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Mateusz Drozda
Gość: Michał Nałęcz-Nieniewski (historyk, kurator wystawy "Enigma. Zagadka rozwiązana")
Data emisji: 9.11.2021
Godzina emisji: 14.28
pr/mat. pras.