Literacka Nagroda Nobla. Abdulrazak Gurnah – pisarz czasu postkolonializmu i transkulturowości
2021-10-07, 14:10 | aktualizacja 2021-10-07, 20:10
– To jest pisarz znajdujący się w bardzo szerokim nurcie współczesnej literatury podejmującej temat transkulturowości, wykluczenia, zanikania kultur lokalnych pod wpływem globalizacji oraz nowych form kolonializmu. Widzę to trochę jak nagrodę dla pewnego typu wrażliwości, która w literaturze jest obecna, ale którą być może Komitet Noblowski chciał, żebyśmy lepiej dostrzegli – ocenia profesor Roman Chymkowski z Uniwersytetu Warszawskiego.
Jak zaznaczył rozmówca Mateusza Drozdy, nazwisko Abdulrazaka Gurnaha nie pojawiało się listach tworzonych przez bukmacherów. Dlatego jedną z reakcji na wybór Komitetu Noblowskiego może być zaskoczenie. Nie powinniśmy jednak patrzeć na tę decyzję tylko w ten sposób.
Posłuchaj
Komitet Noblowski zdecydował się nagrodzić tanzańskiego pisarza za "za bezkompromisowe i pełne empatii zgłębianie skutków kolonializmu i losu uchodźcy w międzykulturowej i międzykontynentalnej przestrzeni". – Rozumiem to uzasadnienie werdyktu nie tyle jako uzasadnienie przyznania nagrody tej konkretnej osobie. To uzasadnienie pewnej perspektywy patrzenia na współczesną literaturę i współczesną sztukę – mówi gość "Trójki do trzeciej".
Zwracając uwagę na warsztat tegorocznego laureata Literackiej Nagrody Nobla, profesor Roman Chymkowski podkreślił, że nie jest on naturszczykiem, ale osobą świetnie wykształconą, grającą kontekstami literackimi, pochodzącymi z różnych kultur. – Kształcimy się w sposób hybrydowy, w tym znaczeniu, że na nasze dziedzictwo intelektualne składa się nie tylko kontekst lokalny, ale też czytanie autorów literatury pięknej, filozofów i różnych twórców, którzy niekoniecznie pochodzą z naszego kręgu kulturowego – zaznacza.
Czytaj też:
- Abdulrazak Gurnah wyróżniony Literacką Nagrodą Nobla
- Nagroda Nobla w dziedzinie literatury. Zwycięzcą pisarz tanzański, podejmujący temat kolonializmu
Profesor Roman Chymkowski mówił również o pewnym podobieństwie pisarstwa Abdulrazaka Gurnaha do twórczości Salmana Rushdiego – To jest pisarstwo w tym sensie postkolonialne, że ono posługuje się często schematem narracyjnym polegającym na tym, że w biografii głównego bohatera lub bohaterki skupiają się, odbijają przemiany społeczne, dotykające szerszej społeczności. To bohaterowie osadzeni na pograniczu kultur – opisuje. Ten styk kultur i ich mieszanie się nie zawsze oznaczają, że to bohaterowie wędrujący w sensie fizycznym. – Czasem ta inna kultura do nas przychodzi – ocenia.
Abdulrazak Gurnah: “As if there isn’t enough to go around”/Nobel Prize
Tegoroczny laureat urodził się w 1948 roku na Zanzibarze. Do Wielkiej Brytanii przybył jako student w 1968 roku. Musiał wyjechać ze swojego kraju, uciekając przed rewolucją, która wymierzona była w Tanzańczyków o arabskich korzeniach. Do dziś uczy literatury postkolonialnej na University of Kent.
Jego pierwsze trzy powieści: "Memory of Departure" (1987), "Pilgrims Way" (1988) i "Dottie" (1990) dokumentują doświadczenie imigrantów w Wielkiej Brytanii z różnych perspektyw. Czwarta powieść pt. "Paradise" (1994) osadzona jest w realiach Afryki Wschodniej w czasach I wojny światowej. Pozycja znalazła się na krótkiej liście Nagrody Bookera. "Admiring Silence" (1996) przedstawia historię młodego Zanzibarczyka, który emigruje do Wielkiej Brytanii, gdzie zakłada rodzinę i zostaje nauczycielem. "By the Sea" (2001) to kolejna powieść, której narratorem jest stary Saleh Omar, szukający schronienia na brytyjskim wybrzeżu. Żadna z powieści Gurnaha nie została przetłumaczona na język polski.
Refugee Tales: The Arriver’s Tale as told to Abdulrazak Gurnah | Canterbury Cathedral/Canterbury Cathedral
***
Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Mateusz Drozda
Gość: dr hab. Roman Chymkowski (Instytut Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego)
Data emisji: 7.10.2021
Godzina emisji: 14.30
gs