Rocznica powstania wielkopolskiego świętem narodowym? Historia bohaterskiego zrywu

Stanisław Taczak - pierwszy dowódca powstania wielkopolskiego

Świętowanie powstania nie tylko w Wielkopolsce 

Apel w sprawie ustanowienia dnia 27 grudnia świętem państwowym przekażą prezydentowi przedstawiciele wielkopolskich samorządów i instytucji. Pomysł corocznego świętowania jedynego zakończonego zwycięstwem powstania w historii Polski to inicjatywa Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości, Fundacji Zakłady Kórnickie, Muzeum Narodowego w Poznaniu, Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, Stowarzyszenia Gmin i Powiatów Wielkopolski oraz poznańskiego oddziału IPN.

Jak powiedział PAP współinicjator przedsięwzięcia, dyrektor poznańskiego oddziału IPN Rafał Reczek, według planów to prezydent wystąpi z inicjatywą ustawodawczą, której celem będzie ustanowienie nowego święta.

Posłuchaj

3:02

Do prezydenta Andrzeja Dudy trafi wniosek o uznanie rocznicy Powstania Wielkopolskiego świętem narodowym (Pora na Trójkę)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Iskra, która podpaliła lont

Wydarzenia, które miały miejsce zimą na przełomie, opisał dr hab. Tomasz Gajownik z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. 

Nastał przełom 1918 i 1919 roku. Lata ciężkich doświadczeń ze strony Republiki Weimarskiej budowały w mieszkańcach Prowincji Poznańskiej chęć do walki, której celem miało być odzyskanie ziem pozostającym pod zaborem pruskim. Wydarzeniem, które przesądziło o zrywie była wizyta, jaką złożył Ignacy Paderewski w Poznaniu. – Była to iskra, która podpaliła lont beczki z dynamitem i doprowadziła do sytuacji, w której w jakimś stopniu prowizorycznie przygotowywane powstanie zmieniło się w zryw niepodległościowy – mówił w audycji "Pora na Trójkę" dr hab. Tomasz Gajownik z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Kwiecień 1928 roku. Zebranie walne Związku Towarzystw Uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 w Poznaniu Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Samolot za bilet do Niemiec

Czy w trakcie trwających walk, zamiast zabierania wrogowi broni siłą, da się ją odkupić? Przykład powstańców wielkopolskich pokazuje, że tak. – Okazało się, że można było kupić od strony niemieckiej, z która walczyliśmy, broń i to broń nie byle jaką. Można było kupić nawet samoloty. W kilku przypadkach zdemoralizowani niemieccy lotnicy lądowali na zajętym przez stronę polską lotnisku w Ławicach i w zamian za bilet do Niemiec, a także za możliwość swobodnego przejścia, oddawali w ręce powstańców niemieckie samoloty, nawet najnowsze modele Fokkera D.VI. Były też mniejsze łupy, jak kupiony od Niemców samochód pancerny Erhardt M1 – opowiadał historyk.

Dokonać niemożliwego

Minęły 52 dni, w czasie których poznaniacy stanęli na wysokości zadania. – Udało im się dokonać rzeczy, która wydawała się niemożliwa, a mianowicie wyprzeć z obszarów Wielkopolski Niemców i doprowadzić do sytuacji, w której ich walka stała się jednym z przedmiotów obrad negocjacji pomiędzy stroną aliancką a stroną niemiecką, co doprowadziło do tego, że w podpisanym w lutym 1919 roku tzw. Rozejmie w Trewirze uznano, że Wielkopolska znajdzie się granicach Rzeczypospolitej – opisywał ekspert. – Był to niesamowity tryumf Polaków, ale przede wszystkim mieszkańców Wielkopolski, za co im należy składać hołdy i o tym pamiętać – podsumował.

Powstanie Wielkopolskie. Historia warta pamięci/Wielkopolska: ZOOM

***

Tytuł audycji: Pora na Trójkę
Prowadzi: Łukasz Ciechański
Autor materiału dodatkowego: dr hab. Tomasz Gajownik (historyk z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie)
Data emisji: 6.09.2021
Godzina emisji: 7.46

IAR/kr