Awanturniczy życiorys i twórczość Sergiusza Piaseckiego (Trójka Literacka)
Sergiusz Piasecki – pisarz i szpieg
2021-07-24, 14:07 | aktualizacja 2021-07-26, 07:07
Mamy wakacje, a więc nadrabiamy zaległości w lekturze, także w lekturze kryminałów i powieści szpiegowskich. Bohaterem najnowszego wydania "Trójki Literackiej" był Sergiusz Piasecki – literat i szpieg w jednej osobie. Sylwetkę i awanturniczy życiorys tego nieco zapomnianego, a wartego odświeżenia pisarza, przybliżył nam historyk literatury dr hab. Krzysztof Polechoński.
Tajemnicza wczesna młodość
Autor "Kochanka Wielkiej Niedźwiedzicy" i "Piątego etapu" był nieślubnym dzieckiem zubożałego i zrusyfikowanego szlachcica Michała Piaseckiego i białoruskiej wieśniaczki Kławdii Kułakowicz. Według Krzysztofa Polechońskiego o najwcześniejszym etapie życia pisarza wiemy tyle, ile Piasecki sam chciał nam wyjawić
– Tylko w nielicznych wypadkach, jeżeli chodzi o wczesną biografię Piaseckiego, możemy bazować na konkretnych źródłach i ustaleniach historycznych. Do tego dochodzi fakt, że nie jest oczywista jego data urodzenia. Przez wiele lat myślano, że był to 1889 rok, natomiast sam pisarz z czasem ujawnił, że urodził się w roku 1901 – mówił Trójkowy gość.
Posłuchaj
37:36
Dodaj do playlisty
W wirze rewolucji
Faktem jest natomiast to, że Piasecki walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Jak do tego doszło? – Piasecki już w czasie rewolucji bolszewickiej w 1917 roku rozstał się z nauką szkolną i rozpoczął życie na własną rękę. Można powiedzieć, że wir rewolucji go wciągnął. Szybko znalazł się oddziałach partyzantki antybolszewickiej. Został ranny podczas zdobywania Mińska w 1919 roku. Trafił do szkoły podchorążych piechoty w Warszawie, gdzie, co ciekawe, uczył się w klasie żołnierzy białoruskich. Wszedł do literatury polskiej, poznawszy polszczyznę dopiero około 20 roku życia. W 1921 roku, po zakończeniu wojny, Piaseckiego objęła demobilizacja – opowiadał Polechoński.
Fakty czy gra wyobraźni?
Dla nagle bezdomnego i pozbawionego celu bohatera audycji okres tuż po wojnie był wyjątkowo trudny. Wtedy właśnie, w sierpniu 1921 roku, zaczął współpracować z polskim wywiadem. Znal Kresy i doskonale posługiwał się tamtejszym językiem. Na terenach sowieckiej Białorusi działał jako agent przez cztery lata.
W swoich książkach Piasecki opisywał realia szpiegowskiego życia – przeprowadzanie uciekinierów przez granicę, blaski i cienie profesji przemytnika, pozyskiwanie konfidentów. Ile z tego to wątki autobiograficzne, a ile gra wyobraźni? – To obie strony działalności Piaseckiego. Z jednej strony był agentem wywiadu wojskowego: pozyskiwał kontakty, docierał do osób, które mogły udzielić mu właściwych informacji. Ale z drugiej strony wiemy, że taka praca była wówczas słabo płatna, parał się więc przemytem. Zarobki przeznaczał na życie i na opłacenie swoich informatorów – odpowiedział rozmówca Magdaleny Złotnickiej.
Życie na emigracji
Wiele lat później, po zajęciu przez bolszewików Kresów Wschodnich Piasecki przez rok przebywał w Polsce, ukrywając się przed Urzędem Bezpieczeństwa. W 1946 roku wyjechał do Włoch, gdzie utrzymywał się z prac fizycznych, a później, dzięki pomocy Melchiora Wańkowicza, do Anglii. Na emigracji m.in. odtworzył swoje więzienne książki zatrzymane przez cenzurę. Zmarł na raka w 1964 roku. Na jego znajdującym się w Hastings nagrobku z białego marmuru umieszczono wizerunek konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy.
KALENDARZ HISTORYCZNY 12.. IX SERGIUSZ PIASECKI - KOCHANEK WIELKIEJ NIEDŹWIEDZICY/Telewizja Republika Kalendarz Historyczny
***
Tytuł audycji: Trójka Literacka
Prowadzi: Magdalena Złotnicka
Gość: dr hab. Krzysztof Polechoński (historyk literatury)
Data emisji: 25.07.2021
Godzina emisji: 13.07
kr