Noc Świętojańska, dawniej i dziś. Czy pamiętamy o znaczeniu symboli tego dnia? (Trójka do trzeciej)
Noc Świętojańska. Co świętowali nasi przodkowie?
2021-06-21, 19:06 | aktualizacja 2021-06-21, 19:06
– Kiedyś ta noc była pełna magicznych zwyczajów, pochodzących z czasów jeszcze przedchrześcijańskich. Miały one na celu zaklinanie miłości, płodności, szczęścia, dostatku, ale też oczyszczenie świata z istot demonicznych, które uważano za niebezpieczne. Stąd taką istotną rolę w obrzędach odgrywały ogień i woda, bo są to żywioły uznawane za oczyszczające – wyjaśniała Małgorzata Kunecka z Muzeum Etnograficznego w Warszawie.
Złe ziele i słowiańskie demony
Ogromnie istotną rolę w dawnych obrzędach odgrywały również rośliny, które właśnie w tym okresie są w największym rozkwicie. – Ta zieleń jeszcze nie jest zmęczona upałami, a wszystko już kwitnie lub kwitło. W ludowych zwyczajach, żeby zioła zbierać do Nocy Świętojańskiej, najlepiej w czerwcu lub maju, jeśli był wystarczająco ciepły, tkwi trochę racjonalnej wiedzy, bo rzeczywiście w tym czasie mają one najwięcej właściwości leczniczych – zaznacza rozmówczyni Piotra Łodeja. Przed najkrótszą nocą w roku zioła zbierali zielarze i zielarki, a w ten szczególny czas robili to wszyscy, wierząc, że rośliny zerwane tego wieczora po zachodzie słońca będą miały szczególną moc.
Posłuchaj
10:20
Dodaj do playlisty
Słowiańskie strzygi i topielce – dlaczego lubimy się bać? "Straszne" historie i psychologia
Zioła suszono i trzymano na wypadek choroby. – Można z nich było zrobić napar czy kompres na ranę, ale też zaszywano je w ubraniu i pościeli, żeby zapewnić sobie zdrowie i uniknąć działania niebezpiecznych sił, których, jak wierzyli nasi przodkowie, świat był pełen – dodała Małgorzata Kunecka.
Zespół Pieśni i Tańca Częstochowa/Noc Świętojańska
Obecnie Noc Kupały, zwana także Nocą Świętojańską czy Sobótką, świętowana jest na całej półkuli północnej. Im bardziej na północ, tym jej obchody bardziej uroczyste. Do dziś w Skandynawii i krajach bałtyckich jest to dzień wolny od pracy. Z dawnych zwyczajów do dziś przetrwały głównie te związane z puszczaniem wianków na wodę czy spotkaniami na świeżym powietrzu, bo pogoda sprzyja.
Posłuchaj
3:08
Noc Kupały, czyli czas przemiany życia (Zapraszamy do Trójki)
Dodaj do playlisty
Jak zwróciła uwagę Małgorzata Kunecka, dla nas ta noc często jest symbolicznym rozpoczęciem czasu wolnego, końca szkoły i zbliżających się wakacji. Dawniej był to właśnie koniec okresu związanego ze świętowaniem Wielkiej Nocy i Bożego Ciała, oznaczający początek okresu najbardziej pracowitego na polu, m.in. w związku ze zbiorem zbóż.
***
Tytuł audycji: Trójka do trzeciej, Zapraszamy do Trójki
Prowadzi: Piotr Łodej, Witold Lazar
Gość: Małgorzata Kunecka (Muzeum Etnograficznego w Warszawie)
Autorka materiału reporterskiego: Karolina Kamińska
Data emisji: 21.06.2021
Godzina emisji: 12.31
gs