Gwara lasowiacka (Trójka do trzeciej)
"Królowa śniegu" w gwarze lasowiackiej
2021-02-10, 15:02 | aktualizacja 2021-02-11, 11:02
"Królowa Śniegu" Hansa Christiana Andersena została przetłumaczona na gwarę lasowiacką, którą posługują się mieszkańcy Równiny Tarnobrzeskiej i Kotliny Sandomierskiej. To pomysł na ożywienie zainteresowania tą gwarą, a zarazem – promocja regionu.
Tytus Chałubiński. Król Tatr z Mazowsza
Lasowiacy, zwani też Lesiokami, zamieszkują głównie teren w widłach Wisły i Sanu. Używana przez nich gwara lasowska, jak większość tego typu gwar regionalnych już zanika. Pomysł Karola Bednarskiego, młodego mieszkańca Tarnobrzega, może temu zapobiec.
Posłuchaj
3:47
Dodaj do playlisty
Jednak to nie jest proste tłumaczenie bajki, raczej adaptacja kulturowa: – W oryginale bohaterami są Gerda i Kai. W naszej wersji Salomejka i Krzysiek. Wybór padł na takie imiona, żeby to odzwierciedlało historyczną demografię – tłumaczy Karol Bednarski. – Przed wojną 70 procent mieszkańców Tarnobrzega było Żydami – wylicza.
Królowa Śniygu – rozdział 1/7/YouTube Kocham Tarnobrzeg
Gwara lasowiacka pod względem fonetycznym zbliżona była do dialektu mazowieckiego. – Czyli możemy usłyszeć, że gdzieś "lepa stoi", że ktoś "śwynie zabił" – wskazuje dr Janusz Radwański z Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. – Usłyszymy też, że coś jest "piakne" czyli "a" nosowe, które było w polszczyźnie jeszcze w XVI w. Dzisiaj to "a" nosowe w standardowym języku polskim zanikło: wymawiamy je jako "ą" i tak zapisujemy. Przetrwało w gwarze lasowiackiej – dodaje.
Królowa Śniygu – rozdział 2/7/YouTube Kocham Tarnobrzeg
– Cała ta historia bardzo subtelnie pokazuje, czym i jaka jest gwara lasowiacka – mówi aktorka i lektorka Beata Jewiasz. – Regionalizmy to jest coś ładnego, odmiennego: o gwarę, regionalne tradycje trzeba dbać – dodaje pomysłodawca Karol Bednarski.
Lasowiacy/YouTube Surdowikipedia
***
Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Autor: Piotr Łodej
Autor materiału reporterskiego: Monika Suszek
Data emisji: 10.02.2021
Godzina emisji: 14.34
pr