Drugi obieg wydawniczy w PRL (Trójka literacka)
Geneza, siła i znaczenie drugiego obiegu wydawniczego
2020-12-12, 14:12 | aktualizacja 2020-12-21, 16:12
W 39 rocznicę wprowadzenia stanu wojennego program mógł mieć tylko jeden temat: podziemie wydawnicze i tzw. literatura drugiego obiegu lat 70. i 80. XX w. Program powstaje we współpracy z Instytutem Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.
Serwis specjalny Polskiego Radia
Drugi obieg - ruch wydawniczy kształtujący się poza reglamentowanym, objętym cenzurą rynkiem w Polsce. Obejmował nie tylko periodyki i literaturę, ale także szeroko pojętą kulturę: teatr, film oraz, szczególnie w latach 80., muzykę wraz z festiwalami muzycznymi i fanzinami.
Posłuchaj
49:01
Dodaj do playlisty
- Trzeba mieć świadomość, że niezależnego ruchu wydawniczego lat 1976-1989 nie byłoby bez tego, co się działo z kulturą polską 150 lat wcześniej, szczególnie po powstaniu listopadowym. Chodzi o działalność drukarni Ossolińskich w kraju oraz paryską księgarnię Władysława Mickiewicza. Syn Adama Mickiewicza drukował dużo literatury w tzw. miniaturkach, które były przeznaczone do przemytu na tereny zaborów - tłumaczy prof. Mikołaj Sokołowski.
>>>Zobacz serwis specjalny Polskiego Radia – STAN WOJENNY <<<
- Drugim fundamentem jest tekst Józefa Piłsudskiego "Bibuła" z 1903 roku. Pojawia się w nim definicja bibuły, czyli drugiego obiegu, nielegalnych publikacji właśnie w odniesieniu do cenzury. Bibułą jest wszystko to, co ukazuje się bez pozwolenia cenzury - dodaje prof. Sokołowski.
Drugi obieg wydawniczy w PRL/YouTube Culture.pl
- Za moment powstania drugiego obiegu w Polsce można przyjąć rok 1976, po wydarzeniach czerwcowych w Ursusie i Radomiu. Powstała wtedy grupa intelektualistów, ale także robotników, która postanowiła pomóc represjonowanym robotnikom - KOR. A także informować o tym, co się dzieje, opinię publiczną w Polsce i na świecie. Tak zaczął się ukazywać "Biuletyn informacyjny" - wskazuje prof. Jerzy Kandziora.
Drugi obieg wydawniczy w PRL: Henryk Wujec/YouTube Culture.pl
- Nieco wcześniej powstało czasopismo "U progu", seria zeszytów Polskiego Porozumienia Niepodległościowego. Te periodyki zaczęły się rozwijać, powstawały nowe tytuły. To miało też oczywiście związek z powstawaniem kolejnych grup i organizacji opozycyjnych - wyjaśnia prof. Kandziora.
Drugi obieg wydawniczy w PRL: Jan Strękowski/YouTube Culture.pl
***
Tytuł audycji: Trójka literacka
Prowadzi: Magdalena Piejko
Goście: prof. Jerzy Kandziora (IBL), Łukasz Ossowski (dyrektor biblioteki IBL w latach 80., podziemny drukarz), prof. Mikołaj Sokołowski (dyrektor IBL PAN).
Data emisji: 13.12.2020
Godzina emisji: 13.06
pr