Wszystko, co trzeba wiedzieć o fladze Rzeczypospolitej Polskiej

Posłuchaj

Tajemnica polskich barw narodowych (Zapraszamy na weekend/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Dlaczego właśnie biel i czerwień?

O tym, że biały i czerwony to oficjalne barwy narodowe, zdecydował Sejm, który uchwalił ustawę o godłach i barwach Rzeczypospolitej 1 sierpnia 1919 roku (wtedy też zadecydowano o proporcjach flagi, które wynoszą 5:8). Jednak ich korzenie sięgają znacznie głębiej, aż do epoki średniowiecza. – Już wtedy w Polsce były znane znaki chorągwiane w formie płata materiału osadzonego na drzewcu.

Na polu walki takie chorągwie spełniały funkcję przede wszystkim znaków bojowo-rozpoznawczych – wyjaśnia Tomasz Wąsik. – Zgodnie z zasadami heraldyki, czyli nauki o herbach i weksylologii, czyli nauki zajmującej się chorągwiami, biały i czerwony są pochodną barw orła polskiego. Na fladze biały górny pas odnosi się do barwy godła herbowego, czyli orła, a czerwony bierze się z pola tarczy, na której ten orzeł jest przedstawiany. 

Pocztówka z wizerunkiem polskiej flagi oraz Tadeusza Kościuszki i księcia Józefa Poniatowskiego. Rok 1918 (foto: polona.pl)

Flaga narodowa – towarzyszka bitew

Użycie chorągwi królewskiej, czyli białego orła widniejącego na czerwonym płacie materiału, zauważyli kronikarze, opisując niektóre z bitew, a także święta i uroczystości, w których brał udział król – Zapewne takiej chorągwi, jako naczelnego znaku, użyła armia króla Łokietka w bitwie pod Płowcami, która rozegrała się na Kujawach 27 września 1331 roku. Była to pierwsza znana bitwa z Krzyżakami. Taką chorągiew opisał kronikarz Jan z Czarnkowa, relacjonując pogrzeb króla Kazimierza Wielkiego w Krakowie w 1370 roku.

Wreszcie chorągiew o czerwonym polu i z orłem białym w koronie brała udział w wielkiej wojnie z zakonem 1409-1411 i w wiktorii grunwaldzkiej 15 lipca 1410 roku. Tu już możemy mówić o absolutnie wykształconym, identyfikującym zarówno władcę, jak i państwo znaku – opisuje historyk.

Flaga fladze nierówna

Ustawa z dnia 31 stycznia 1980 roku o godle, barwach i hymnie Rzeczpospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych w bardzo precyzyjny sposób podaje, jakie kolory znajdują się na naszej fladze. Zapisane są jako tzw. współrzędne trójchromatyczne, a dzięki nim flagi nie różnią się od siebie kolorami. Jednak współcześnie, w sklepach z akcesoriami patriotycznymi coraz częściej możemy spotkać flagę, na której jest również godło nadrukowane na białym pasie. Jest to poprawna forma flagi, czy raczej wymysł producentów takich akcesoriów?

– W Polsce od 1955 roku używane są dwa rodzaje flag, które oficjalnie nazywamy flagą państwową. Oprócz flagi złożonej z dwóch poziomych pasów istnieje także flaga z godłem polskim nazywana flagą państwową z godłem. Jej używanie jest zastrzeżone dla określonych instytucji – mogą jej używać przedstawiciele dyplomatyczni na swoich środkach komunikacji, np. na samochodach dyplomatycznych. Może być również stosowana na polskich samolotach i statkach morskich – tłumaczy rozmówca Gabrieli Darmetko.

Flaga państwowa z godłem (foto: shutterstock.com/Piotr Przyluski)

Godnie i z szacunkiem

Flaga, którą wywieszamy, nie może być brudna, poszarpana i nie mogą znajdować się na niej żadne napisy. Jak powinniśmy się z nią obchodzić? – Z flagą należy postępować godnie i z szacunkiem, dlatego że jest to symbol majestatu Rzeczpospolitej. Jest to symbol naszego państwa sięgający głębokiego średniowiecza. To wyjątkowy symbol, który zawsze jednoczył Polaków – podkreśla Tomasz Wąsik. 

Puck, 10.02.2020. Główne obchody 100. Rocznicy Zaślubin Polski z morzem (foto: PAP/Adam Warżawa)

***

Tytuł audycji: Zapraszamy na weekend
Prowadzi: Katarzyna Pruchnicka
Autorka materiałów dodatkowych: Gabriela Darmetko
Data emisji: 02.05.2020
Godziny emisji: 7.14, 7.51, 8.36

kr