"Opowieść o różnych uczuciach". Anna Dudzińska i Michał Matus o podcaście "12 000 dni..."

"12000 dni: katastrofa promu Jan Heweliusz" to najnowszy podcast radiowej Trójki, przygotowany przez Michała Matusa i Annę Dudzińską. Autorzy wracają do jednej z najbardziej wstrząsających tragedii w historii polskiej żeglugi, katastrofy promu, który zatonął w 1993 roku, pochłaniając 56 ofiar. Efekt ich wspólnej pracy to nie tylko rekonstrukcja tamtych wydarzeń, ale też intymna opowieść o życiu z traumą, która trwa już 32 lata. Z okazji premiery podcastu (5 listopada 2025 roku) autorzy byli gośćmi audycji "Zapraszamy do Trójki".

"Oddaliśmy im całkowicie pole"

Jak opowiada Anna Dudzińska, pierwszy odcinek, który miał premierę 5 listopada i jest dostępny w podcastach Trójki, a także zostanie wyemitowany na antenie w audycji "Ludzie" o godz. 23:00, przywołuje noc katastrofy na Bałtyku. W kolejnych częściach autorzy oddają głos tym, którzy przez 12 tysięcy dni uczyli się żyć z jej skutkami.

- Oddaliśmy im całkowicie pole i to jest chyba najważniejsze w tym wszystkim. Chociaż ten pierwszy odcinek, którego już można słuchać, to przypomnienie i powrót do tamtych zdarzeń, tamtego dnia, kiedy wszystko się zaczęło. Natomiast później jest to rozmowa za rozmową, dom za domem, który odwiedzamy. Miejsce za miejscem. Opowieść o różnych uczuciach i jak mogli sobie ci ludzie przez 12 tysięcy dni radzić z tym, co przeżyli. Z tym, co miało ogromny wpływ na ich życie, co jest oczywiste, czego nie trzeba tłumaczyć - powiedziała Dudzińska.

 Jak dodaje Michał Matus, dopiero przeliczenie lat, jakie minęły od katastrofy, na dni uświadomiło im skalę tego doświadczenia.

- Dla nas to było od początku coś, co sprawiło, że nieco inaczej patrzyliśmy na tę datę i tę katastrofę. Dla mnie przynajmniej policzenie samych lat, 32 lata, 32,5, to jest dużo. Ale jak to się wszystko przeliczy na dni, to czuć tak naprawdę, ile jest tych momentów, sytuacji, w których takie dramatyczne wydarzenie jak katastrofa może wracać do człowieka, który ją przeżył. Taka trauma, która wraca pewnie codziennie, 12 tysięcy razy, to robi wrażenie - powiedział Matus.

Anna Dudzińska dopowiada, że dla rodzin ofiar pamięć nie jest metaforą, lecz codziennością.

- Pomyślmy, że te rodziny żyją z portretami, ze zdjęciami swoich bliskich przez cały ten czas. Że żyją z kasetami, których wysłuchiwał kapitan Andrzej Ułasiewicz, i one są na wyciągnięcie ręki w domu Jolanty Ułasiewicz - żony kapitana. Jest wiele takich fragmentów rzeczywistości, które są pomostami i łączą przeszłość z teraźniejszością -  mówi Dudzińska.

Posłuchaj audycji Trójki:

• Dominika Kluźniak opowiedziała o pracy nad "Heweliuszem" w "Zapraszamy do Trójki"
• "Głęboki wdech" - reportaż Moniki Chrobak

"Film bez obrazu, który staramy się stworzyć"

Dla autorki podcastu cały projekt to swoisty "film" dźwiękowy, który przenosi słuchaczy na Bałtyk.

- Myślę, że to jest taki film bez obrazu, który staramy się stworzyć. Wchodzimy na pokład promu i płyniemy tą trasą, mijamy to miejsce, gdzie spoczywa wrak Heweliusza, pokazujemy, w jakiej on jest przestrzeni, bo tam jest taka boja, która oznacza to miejsce, jak to jest blisko wszystkich portów; i niemieckich, i duńskich, i polskich , jak ta pomoc szybko powinna przybyć, a jednak nie przybyła. Wszystko, co stało się 14 stycznia 1993 roku, tak boleśnie doświadczyło wszystkich tych ludzi związanych z katastrofą promu Heweliusz - powiedziała Dudzińska.

Jak dodaje Michał Matus, słowa, które padną w podcaście, zostaną ze słuchaczami na długo.

- Jest trochę takich słów, jest też taka tajemnica związana z tą historią, którą państwo poznają z odcinka na odcinek. I jest trochę takich słów, które zostaną ze słuchaczami na pewno, ze mną, z nami na pewno zostaną. To jest historia, która się w człowieku odkłada i jest ważna - mówi Matus.

"12000 dni: katastrofa promu Jan Heweliusz" liczy pięć odcinków, publikowanych co środę - o godz. 8:00 na stronie Polskiego Radia, przed 9:00 na platformach podcastowych i YouTube, a o 23:00 w audycji "Ludzie" na antenie Trójki. Całości rozmowy możesz natomiast posłuchać tutaj.