15 sierpnia – podwójne święto na antenie Trójki

O godzinie 6 zaprosiliśmy na audycję Agnieszki Trzeciakiewicz "Muzyczne Rozmowy". Tam o wydarzeniach, które łączą obie uroczystości - wojenną i religijną, kiedy 535 lat temu mieszkańcy Krakowa, możnowładcy i koronowane głowy ujrzały w kościele Mariackim dzieło norymberskiego artysty Wita Stwosza – ołtarz Zaśnięcia NMP.

Jego historia wojenna plecie się jak scenariusz filmu sensacyjnego - aby ją zrozumieć, musimy zacząć od początku. Dlatego rozpoczniemy od opowieści o początkach święta religijnego, jego wojennych konotacjach, poszukamy źródeł w Jerozolimie, a potem powędrujemy do Krakowa. Muzyka będzie odgrywała rolę komentatora opowieści. 

Od godziny 8 na audycję "Bitwa Warszawska" zaprosił z kolei Paweł Turski. Tym razem przemierzyliśmy z mikrofonem Trójki szlak Bitwy Warszawskiej. Odwiedziliśmy Ossów, w którym powstaje Muzeum Bitwy Warszawskiej 1920 roku. Byliśmy też w Twierdzy Modlin.

Wybraliśmy się także do warszawskiej Cytadeli, gdzie odszyfrowywano radzieckie rozkazy (odszyfrowanie pomogło wygrać Bitwę) oraz do Sulejówka, w którym znajduje się dworek Milusin. Dworek ten powstał w podzięce marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu, któremu zawdzięczamy strategię zwycięskiej Bitwy.

O godzinie 8.15 zaprosiliśmy na rozmowę z Krzysztofem Jaszczakiem, dyrektorem placówki Ossów 1920 (Samorządowa Instytucja Kultury Ossów). To tutaj stoczono pierwszą bitwę, po której radzieccy żołnierze zaczęli się wycofywać. To także tutaj służył ks. Ignacy Skorupka.

Po godzinie 8.30 zaprosiliśmy z kolei do Twierdzy Modlin, która była głównym punktem obrony 5. Armii generała Władysława Sikorskiego na linii Wkry. Tym razem miejsca związane z Bitwą Warszawską pokazała Elżbieta Wiercińska, przewodnik PTTK po twierdzy Modlin.

Od godziny 8.45 powróciliśmy na warszawską Cytadelę, gdzie odszyfrowywano radzieckie rozkazy. Opowiedział o tym Grzegorz Rutkowski z Muzeum Historii Polski. Po godzinie 9.15 spotkaliśmy się z kolei z profesorem Grzegorzem Nowikiem, zastępcą dyrektora ds. naukowych Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Znaleźliśmy tutaj replikę stołu dowodzenia z Puław i posłuchaliśmy o strategii Bitwy Warszawskiej. 

Od godziny 9.30 posłuchaliśmy Daniela Olbrychskiego, aktora, który grał marszałka w filmie "1920. Bitwa Warszawska", a o godz. 9.45 zaprosiliśmy na spotkanie z Adrianem Sobieszczańskim, warszawskim przewodnikiem, który opowiedział o nieoczywistych miejscach na mapie Warszawy, które są związane z Bitwą Warszawską (na trasie m.in. Liceum im. Władysława IV czy Sanktuarium Matki Bożej Zwycięskiej). 

Od godziny 16 zaprosiliśmy na dwugodzinną audycję "Piętnasty Dzień Sierpnia", którą poprowadziła Justyna Grabarz. Jej gościem był Paweł Sołtys, znany także jako Pablopavo. Z kolei na godzinną audycję "Zamek: Rekonstrukcja" zaprasza od godziny 18 Michał Matus. W tej audycji historia odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. W pewnym sensie jego odbudowa i myślenie o niej zaczęło się, zanim jeszcze Niemcy zdobyli stolicę w 1939 roku.

Później, gdy już przejęli miasto i weszli do zamku, Polacy wciąż z narażeniem życia demontowali fragmenty dekoracji i wynosili elementy wystroju. Dzięki temu, mimo że Niemcy starannie zaminowali i wysadzili zamek przed końcem wojny, udało się bardzo dokładnie odtworzyć wygląd i wystrój wnętrz.

Zaraz po wojnie nie rekonstruowano jednak zamku. Czerwonego światła dla odbudowy nie chciała zmieniać nowa władza i mało brakowało, a w miejscu zamku królewskiego postawiono by socrealistyczny gmach.

Jak to się stało, że zamek jednak powstał? Jaką rolę odegrały w tym rzekomo zagubione klucze niesłyszącej pracownicy urzędu konserwatorskiego, ekipa projektująca nowoczesny most na Wiśle i pierwsi w Polsce producenci klimatyzacji? O tym wszystkim od 18 na antenie Trójki.

rk / kc