Białe noce w Skandynawii. Opowieść o niezwykłych zjawiskach na Północy

Łowcą zórz jest między innymi Karol Wójcicki, dziennikarz naukowy i popularyzator astronomii, prowadzący profil "Z głową w gwiazdach". Jak wyjaśnia w audycji "Swoją drogą", białe noce powstają w okolicy przesilenia letniego na dużych szerokościach geograficznych. Zachodzące Słońce nie chowa się wtedy bardzo głęboko za horyzontem. Skutkiem tego jest bardzo długi zmierzch, który płynnie przechodzi w świt. - Pomijamy zjawisko tak zwanej nocy astronomicznej, w czasie którego Słońce chowa się poniżej 18 stopni pod horyzont. Dopiero wtedy, przy takiej głębokości, przestajemy dostrzegać taką jasną łunę nad północnym horyzontem i możemy cieszyć się ciemnością - opowiada rozmówca Martyny Matwiejuk.

Co ważne, to zjawisko możemy obserwować również w Polsce. Choć kojarzymy je z daleką Północą, białe noce występują czasem na terenie całego naszego kraju. - Nie są tak spektakularne jak te, które kojarzymy z daleką Północą. (...) Minionej nocy [z 14 na 15 czerwca - red.] byłem w Barcinie, niewielkiej miejscowości pod Bydgoszczą, gdzie prowadziłem pokaz nieba. Wybiła godzina 22.30, a gwiazd nie było widać. Z takim zjawiskiem mierzymy się teraz w Polsce - mówi Karol Wójcicki i dodaje, że przy okazji białych nocy warto wypatrywać na niebie obłoków srebrzystych. - To najwyższe znane ludzkości chmury, tworzą się na wysokości 80-100 km nad powierzchnią naszej planety, nad Arktyką. Kiedy u nas panuje noc, one z bieguna północnego odbijają światło padające w danym momencie na drugą stronę planety. W efekcie, kiedy u nas zapada ciemność, one zdają się świecić - wyjaśnia.

Posłuchaj

14:08

Białe noce, burze magnetyczne i obłoki srebrzyste. O zjawiskach na niebie opowiada Karol Wójcicki (Swoją Drogą/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Lofoty - archipelag skąpany w słońcu

Na Morzu Norweskim, na długości 120 km, rozciąga się archipelag Lofoty. Tamtejsze około 60 wiosek zamieszkuje 25 tys. osób. Dla wielu osób to najpiękniejsze miejsce w Europie. Wyróżnia się między innymi niekończącym się przez dwa miesiące światłem słonecznym. - Słońce o północy to coś, co każdy powinien zobaczyć, jeśli tylko ma taką możliwość - mówi Anna Jeżowska, twórczyni bloga "Norwegia i reszta świata". - Możemy robić wszystko, na co mamy tylko ochotę, i tak naprawdę nie czujemy tego zmęczenia. (...) Oczywiście po kilku dniach organizm niestety domaga się snu, ale pierwsze dni to coś niesamowitego - dodaje.

Turyści zachwycają się niekończącym się światłem słonecznym, ale stali mieszkańcy tego regionu muszą jakoś radzić sobie z tym zjawiskiem, chcąc zachować odpowiedni rytm dnia. Aby zapewnić sobie ciemność, osłaniają sypialnie ciemnymi zasłonami i z pomocą zegarków pilnują godzinowego rozkładu doby. Ich sytuacja zmienia się zimą o 180 stopni. Przez większość czasu dociera tam niewiele światła słonecznego. - Z tego, co wiem, mają takie pomieszczenia ze specjalnymi lampami. Wchodzą tam i cieszą się tym "Słońcem". Takim cięższym okresem są grudzień i styczeń, gdzie nie ma w ogóle Słońca. To chyba najcięższy okres na Lofotach i w ogóle za kołem podbiegunowym - wyjaśnia Anna Jeżowska.

Posłuchaj

4:04

Anna Jeżowska zaprasza na wizytę na Lofotach (Swoją Drogą/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Codzienność za kołem podbiegunowym

Ilona Wiśniewska - reportażystka, fotografka i autorka książek "Białe. Zimna wyspa Spitsbergen", "Hen. Na północy Norwegii", "Lud. Z grenlandzkiej wyspy", "Przyjaciel Północy", "Migot. Z krańca Grenlandii" - mieszka obecnie w Tromsø. To największe miasto północnej Norwegii, położone 350 km za kręgiem polarnym. Od końca maja trwa tam dzień polarny - oznacza to, że Słońce na dobre schowa się za horyzontem dopiero pod koniec lipca. Późna jesień przyniesie z kolei noc polarną, kiedy niejeden mieszkaniec tych regionów tęskni za promieniami słonecznymi. 

Czytaj także

• Portugalia - pełen uroku obiekt westchnień i tęsknoty milionów turystów
• W podróży z dzieckiem. Foxes in Eden: kamper daje poczucie bezpieczeństwa

Jak wyjaśnia rozmówczyni Martyny Matwiejuk, przyzwyczajanie się do odmiennych warunków było procesem. - To jest mój 15. rok za kołem podbiegunowym, więc to już moja codzienność. Pierwsze lata to była ciekawość, potem jednak znużenie, zwłaszcza noc polarna bywa uciążliwa. Jak myślę o tym po latach, to jest to bardzo dobry cykl, w którym się żyje. On ustawia rok w fajnym rytmie. Jak się w niego wejdzie, to dobrze się funkcjonuje - opowiada gościni radiowej Trójki.

Posłuchaj

16:02

Ilona Wiśniewska o życiu za kołem podbiegunowym (Swoją Drogą/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: Swoją drogą
Prowadzi: Martyna Matwiejuk
Data emisji: 15.06.2024
Godziny emisji: 13.00-15.00

qch/kormp