Co się dzieje ze zdrowiem psychicznym naszych dzieci? Jak im pomóc?

• Czynników osłabiających odporność psychiczną dzieci jest wiele: niepewność czasów, w których żyjemy, presja mediów elektronicznych, tempo życia rodziców czy wreszcie przemoc rówieśnicza.
• Coraz częściej mówi się o próbach samobójczych i samobójstwach wśród dzieci i młodzieży. W roku 2023 aż 2139 osób poniżej 18. roku życia próbowało odebrać sobie życie. W 146 przypadkach zakończyło się to tragicznie. Bardzo ważna jest prewencja, działanie "przed" – może zapobiec kryzysom nawet w 70 proc. przypadków.

Rodzice, zaniepokojeni kondycją psychiczną swoich dzieci, ale też tym, co dzieje się w ich otoczeniu, pytają: "Co dzieje się z naszymi dziećmi?". Problem w tym, że nie ma jednoznacznej odpowiedzi, sytuacja i czas są niezwykle złożone. Można więc wysnuwać różne hipotezy, ale tak naprawdę trudno o jakąś jasną wskazówkę. Co bynajmniej nie oznacza, że jesteśmy całkowicie bezradni, że nie możemy nic zrobić.

Niepewność naszych czasów

Ostatnie lata to czas wielkiej niepewności. Najpierw pandemia wstrząsnęła światem, chwilę później wybuchła okrutna, przerażająca wojna niedaleko naszych granic. – Na pewno wpływa to na poczucie niepokoju, które towarzyszy nam, dorosłym. I tylko możemy sobie wyobrazić, jak bardzo może to rezonować w naszych dzieciach – mówi Marta Skierkowska, wiceprezeska Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę. – Ta duża niepewność na pewno osłabia naszą odporność psychiczną i osłabia odporność psychiczną dzieci, powoduje, że są one zalęknione, nie wiedzą, co to życie może jeszcze przynieść – tłumaczy.

– Dodatkowym czynnikiem jest katastrofa klimatyczna i różne zmiany, które się dzieją, postępują, wpływają na nasze życie. I apokaliptyczne wizje tego, co czeka nas i życie na Ziemi. To też jest ogromne źródło lęku, a dzieci często mówią, że je to niepokoi – dodaje.

Presja mediów elektronicznych

Kolejnym elementem mającym duży wpływ na psychikę dzieci i młodzieży, mogącym budzić niepokój czy też niepewność, jest presja ze strony mediów elektronicznych: internetu, mediów społecznościowych. To coś, czego ich rodzice, wychowani w latach 70., 80. czy 90., kompletnie nie znali. – Internet staje się bazowym źródłem czerpania informacji o świecie. Oczywiście, jest też dobrym narzędziem do wielu spraw, jednak stanowi również źródło zagrożeń. Osłabia dzieci, bo one bezustannie porównują się z tym, co się w internecie dzieje – wskazuje rozmówczyni Katarzyny Stoparczyk.

Przeczytaj także

• Pomoc psychologiczna i psychiatryczna dla dzieci i młodzieży z Ukrainy. "Nasza praca jest kroplą w morzu potrzeb"
• Kłótnie nastolatków z rodzicami i bunt są tak stare, jak ludzkość. I nie ma w nich nic złego
• Wsparcie dla dzieci i młodzieży. Gdzie można uzyskać pomoc?
• Rośnie liczba prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży. Dramatyczne dane

Za szybko żyjemy

Przez lata zwiększyło się tempo życia dorosłych, zmieniła się liczba wykonywanych zadań, ich tempo, wykorzystywane narzędzia. I nie dotyczy to wyłącznie dużych miast, tak się dzieje wszędzie. A kiedy rodzice dużo pracują, ich dzieci dużo czasu spędzają same, samotnie. – Niektóre dzieci w pandemii doceniały to, że rodzice byli w domu, choć oczywiście dla innych było to bardzo trudną sytuacją. Kiedyś, nawet kiedy mama robiła obiad, a ojciec grzebał w rowerze lub samochodzie, rodzice byli w domu, w pobliżu – wyjaśnia Trójkowa gościni. I pokazuje, jak to się zmieniło. – Dzisiaj biegamy za mnóstwem rzeczy, nie zawsze z własnego wyboru, często pracujemy jeszcze w domu. To przekłada się na samotność dodatkową: nawet jeśli jesteśmy niedaleko, ale "pogrążeni" w urządzeniach elektronicznych, za pomocą których pracujemy, to nie jesteśmy w kontakcie z dziećmi.

Zareaguj na zaufanie dziecka

Wg najnowszych badań Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę z roku 2023, ponad 2/3 dzieci doświadcza przemocy rówieśniczej. Dotyczy to zarówno przemocy fizycznej, jak i psychicznej czy wykluczenia. – To jest też taki rodzaj przemocy, o którym dzieci bardzo rzadko mówią, rodzice zwykle dowiadują się ostatni o tym, że dziecko doświadcza czegoś bardzo okrutnego – opisuje Marta Skierkowska. Zwraca zarazem uwagę, jak ważna jest reakcja rodziców, kiedy dzieci przychodzą do nich ze swoimi problemami. – Zauważmy, jak bardzo to jest cenna sprawa i jak bardzo jesteśmy obdarowani przez dzieci zaufaniem. Dajmy więc temu należytą uwagę z naszej strony – wskazuje.

– Ważne, aby podkreślić: "Dobrze, że mi o tym mówisz", gdyż dzieci często nie są pewne, czy powinny o danej sprawie powiedzieć. To, podobnie jak powiedzenie "To nie była twoja wina", otwiera dzieci, buduje potencjał zaufania, który sprawi, że będą wiedziały, że z najtrudniejszymi sprawami zawsze mogą do nas przyjść – zapewnia.

116 111 <- Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, która bezpłatnie pomaga dzieciom, które doświadczyły różnych form przemocy. Telefon jest anonimowy, bezpłatny, całodobowy i dyskretny.

116 123 <- Bezpłatny kryzysowy telefon zaufania dla dorosłych w kryzysie emocjonalnym, czynny przez 7 dni w tygodniu w godz. 14.00–22.00.

800 108 108 <- Bezpłatny telefon wsparcia, czynny od poniedziałku do piątku (z wyjątkiem dni świątecznych) w godz. 14.00–20.00.

800 121 212 <- Bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży Rzecznika Praw Dziecka, czynny całą dobę przez 7 dni w tygodniu.

22 635 09 54 <- Telefon zaufania dla osób starszych, czynny w poniedziałek, środę, czwartek w godz. 17.00–20.00.

Posłuchaj

47:58

Marta Skierkowska z Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę o przyczynach kryzysu psychiczne go u dzieci i młodzieży (Zagadkowa niedziela/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Posłuchaj

51:12

O dubbingu filmowym i słuchowiskach radiowych – Krzysztof Tyniec i Antonina Żbikowska (Zagadkowa niedziela/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

***

Tytuł audycji: Zagadkowa niedziela
Prowadzi: Katarzyna Stoparczyk
Gość: Marta Skierkowska (wiceprezeska Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę)
Data emisji: 3.03.2024
Godzina emisji: 8.09, 9.07

pr/kormp