Koźmin Wielkopolski – była siedziba templariuszy i dawne miasto królewskie
Zamek w Koźminie Wielkopolskim chwilowo nie nadaje się do zwiedzania. Warto jednak zajrzeć do tamtejszego muzeum, gdy już zakończy się jego remont, bo miejsce to ma bardzo ciekawą historię.
Zamek w Koźminie na XIX-wiecznej rycinie Edwarda Raczyńskiego
Foto: www.zamkipolskie.com
Koźmin Wielkopolski wspominany jest po raz pierwszy w kronikach z początków XIII wieku. Przez pewien czas był własnością zakonu templariuszy, by w XIV wieku stać się miastem królewskim. W tym samym stuleciu Kazimierz Wielki przekazał go Maćkowi Borkowiczowi. Ten jednak nie utrzymał go długo w posiadaniu – za liczne rozboje został skazany na śmierć głodową.
W drugiej połowie XIV wieku właścicielem majątku został Bartosz Wezenberg z Odolanowa, późniejszy kasztelan nakielski i wojewoda poznański. To właśnie on zbudował w tym miejscu pierwszy zamek, którego fragmenty można odnaleźć w obecnej bryle budowli. Pod koniec XIV wieku zamek został zajęty siłą przez czeskiego króla Zygmunta Luksemburczyka, a następnie odbity z jego rąk przez Władysława Jagiełłę. W następnym stuleciu warownię umocniono i rozbudowano w niej skrzydło mieszkalne.
Renesansowy wygląd zamek przybrał w latach 60. XVI wieku, za czasów rodziny Górków. Od XVII stulecia często zmieniał właścicieli, którzy realizowali tu własne pomysły, takie jak na przykład fontanna postawiona w miejscu wyburzonego fragmentu zabudowań z XIV wieku. Rezydencja przeszła kolejną metamorfozę, gdy pozostawała pod opieką rodziny Sapiehów. Za ich czasów powstała m.in. sala teatralna i wieża z klatką schodową, natomiast elewacja otrzymała barokowy wystrój.
W czasie II wojny światowej zamek szczęśliwie uniknął większych uszkodzeń. Dziś jest siedzibą Zespołu Szkół Ponadpodstawowych, a w jednej z jego części znajduje się Muzeum Ziemi Koźmińskiej, które obecnie jest poddawane gruntownej renowacji i zamknięte dla zwiedzających.
Zobacz też:
- Kalinowa – straszny dwór z opery Stanisława Moniuszki
- Pałac Wodzickich w Igołomi – klasyk polskiej architektury klasycystycznej
***
Tytuł audycji: Trójka po królewsku
Prowadzi: Marta Piasecka
Data emisji: 5.06.2023
Godzina emisji: 9.29
kc