Okoliczności śmierci Stanisława Pyjasa i bunt, który zrodził się z tej tragedii (Klub Trójki)
Śmierć Stanisława Pyjasa i powstanie Studenckich Komitetów Solidarności
2023-05-15, 22:05 | aktualizacja 2023-05-18, 06:05
7 maja 1977 roku w Krakowie zginął Stanisław Pyjas, student Uniwersytetu Jagiellońskiego, współpracownik Komitetu Obrony Robotników. W komunikatach ówczesnych władz oficjalną przyczyną jego śmierci były obrażenia głowy wywołane upadkiem ze schodów.
Jego śmierć wstrząsnęła społecznością studencką nie tylko w Krakowie, ale i w całym kraju. Pyjas w ostatnim okresie przed śmiercią współpracował z Komitetem Obrony Robotników. Był inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa. Jego przyjaciele nie mieli wątpliwości, że śmierć kolegi nie była przypadkowa, nie wierzyli w wersję prokuratury, że chłopak był pijany i spadł ze schodów.
Owoce tragicznej śmierci
15 maja odbył się pogrzeb Stanisława Pyjasa. Jego przyjaciele zorganizowali protestacyjny "czarny marsz", a po nim u stóp Wawelu studenci utworzyli pierwszy Studencki Komitet Solidarności. Jak przypomina Bronisław Wildstein, był to nie tylko ruch studencki. – Generalnie to był najważniejszy ośrodek opozycji wszechsolidarnościowej w Małopolsce w latach 70. Jego kadry w głównej mierze stanowili studenci, ale nie był on nastawiony tylko na sprawy studenckie (…). Miał działać na rzecz "uobywatelnienia" społeczeństwa, budowania solidarności społecznej, przeciwstawienia się monopolowi państwa, który niszczył obywatelskie postawy – mówi gość "Klubu Trójki".
Studencki Komitet Solidarności - zobacz serwis historyczny
Jak dodaje Jacek Czaputowicz, kolejne SKS-y powstawały w Warszawie, Poznaniu, Gdańsku, Szczecinie. – Ta integracja postępowała. Można powiedzieć, że owoc, który ta śmierć wydała, był bardzo pozytywny, bo to była próba organizacji środowiska studenckiego – podkreśla rozmówca Magdaleny Drohomireckiej.
Najczęściej czytane
- Śmierć Stanisława Pyjasa. "Czarny Marsz" w Krakowie
- Bronisław Wildstein o śmierci Pyjasa: widziałem twarz zmasakrowanego człowieka
- Sprawa śmierci Stanisława Pyjasa. Esbecka wersja ciągle żywa?
Prof. Wojciech Roszkowski zwracał uwagę na wielkość różnorodność inicjatyw studenckich, które narodziły się w opozycji w tamtym okresie i ewoluowały w kolejnych latach.
Posłuchaj
50:38
Dodaj do playlisty
***
Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Magdalena Drohomirecka
Goście: Bronisław Wildstein (przyjaciel studenta i działacz opozycyjny w czasach PRL), prof. Wojciech Roszkowski (historyk) i Jacek Czaputowicz (działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL, jeden z założycieli NZS oraz Ruchu "Wolność i Pokój")
Data emisji: 15.05.2023
Godzina emisji: 21.09
gs